De Pertjajah Luhur (PL) heeft vrijdagavond haar verkiezingscampagne op bijzondere wijze afgesloten met een landelijke optocht en een interreligieuze gebedsdienst. Onder het motto ‘Mars van Hoop’ trokken vanuit alle districten lange colonnes van feestelijk versierde voertuigen richting het partijcentrum aan de Mangrovestraat in Paramaribo. De optocht, begeleid door vlaggen, muziek en enthousiaste supporters, vormde het slotstuk van een maandenlange campagne onder leiding van lijsttrekker Bronto Somohardjo. Tijdens de campagne positioneerde PL zich als pleitbezorger van eerlijke politiek, transparantie en sociale rechtvaardigheid. Na aankomst op het partijterrein vond een nationale gebedsdienst plaats met deelname van geestelijken uit diverse religieuze stromingen. Er werd gebeden voor vrede, rust en zegen over Suriname in de aanloop naar de verkiezingen. De centrale boodschap was een oproep tot nationale eenheid en spirituele toewijding. In een kort, emotioneel dankwoord sprak Bronto Somohardjo zijn waardering uit voor alle vrijwilligers, kiezers en bovenal voor God. “Ik dank Allah voor de kracht en bescherming tijdens deze campagne. We hebben gestreden met schone handen en een zuiver hart. Wat we hebben opgebouwd, is groter dan één verkiezingsuitslag. Het is hoop, het is eerlijke politiek en het is vertrouwen in een betere toekomst.” Somohardjo benadrukte dat de partij, ongeacht de verkiezingsuitslag, vrede en dankbaarheid wil uitstralen. “Wat Allah beschikt, is altijd het beste,” besloot hij.

Aan de vooravond van de verkiezingen op zondag 25 mei heeft president Chandrikapersad Santokhi het Surinaamse volk toegesproken met een krachtige oproep tot rust, respect en democratisch besef. In zijn nationale boodschap benadrukte het staatshoofd dat het stemrecht een verworvenheid is waarvoor eerdere generaties hebben gestreden, en dat elke burger de plicht heeft bij te dragen aan een vreedzaam en ordentelijk verkiezingsverloop. “Morgen vieren we het feest van onze democratie,” zei Santokhi. “Laat uw stem klinken via het stembiljet – niet met harde woorden of onnodige botsingen.” Hij riep op tot verbondenheid, respect voor elkaars mening en het volgen van de regels op de stembureaus. De president onderstreepte dat de kracht van Suriname schuilt in haar diversiteit en nationale eenheid. Hij spoorde kiezers aan om waardig, trots en zonder haat of verdeeldheid hun stem uit te brengen. “Met uw stem draagt u de erfenis van uw voorouders verder.” Santokhi drong erop aan dat de samenleving de verkiezingsuitslag – ongeacht de uitkomst – accepteert als het gezamenlijke besluit van het volk. “Zelfs als u het er niet mee eens bent, blijf trouw aan de democratische spelregels. Groei ontstaat niet uit onrust, maar uit samenwerking en begrip,” aldus de president. Tot slot blikte hij vooruit op de periode na de verkiezingen. “De uitdagingen voor Suriname zijn groot, maar onze mogelijkheden zijn nog groter. Laten we hand in hand bouwen aan een welvarend, rechtvaardig en vreedzaam Suriname.”

Op zondag 25 mei, de dag van de verkiezingen, treft het Korps Politie Suriname (KPS) in samenwerking met andere ordediensten verscherpte veiligheidsmaatregelen. Agenten zullen strategisch worden ingezet bij alle stemlocaties in het land. Hun aanwezigheid is vooral preventief bedoeld, met als doel een veilig en ordentelijk verloop van de stembusgang te garanderen. Commissaris van politie Rishi Akkal, directeur Beleidsvoorbereiding en Beheer, heeft vrijdag in een werkbespreking met afdelingshoofden van het KPS en overige veiligheidsinstanties de laatste afspraken en instructies vastgelegd. Hierbij werd extra aandacht besteed aan coördinatie, zichtbaarheid en snelle interventie waar nodig. De afhandeling van de stemkisten verloopt volgens een strikt protocol. De Anthony Nesty Sporthal (NIS) aan de J. Lachmonstraat fungeert als centraal verzamelpunt. Enkel de voorzitters van de hoofdstembureaus mogen via de hoofdingang naar binnen om stemkisten op te halen of in te leveren. Voor politieke organisaties geldt dat zij maximaal tien waarnemers mogen afvaardigen naar het NIS om de telling en verwerking van stemmen te observeren. Deze afgevaardigden nemen plaats op de tribune aan de Lachmonstraat-zijde. Toegang is enkel mogelijk met geldige identificatie en voorafgaande aanmelding via een officiële namenlijst bij het hoofdstembureau Paramaribo. De politie doet een beroep op alle burgers om waakzaam en vreedzaam deel te nemen aan het verkiezingsproces. “Volg de instructies van de ordediensten nauwgezet op. Laten we samen zorgen voor een veilige, rustige en ordentelijke verkiezingsdag,” aldus de oproep van het KPS.

Rusland en Oekraïne hebben opnieuw honderden krijgsgevangenen uitgewisseld, terwijl het conflict tussen beide landen blijft escaleren met hevige luchtaanvallen. Volgens het Russische Ministerie van Defensie zijn 307 Oekraïense militairen vrijgelaten in ruil voor een gelijk aantal Russische soldaten. De uitwisseling, die deels aan de grens met Wit-Rusland plaatsvond, is de grootste sinds het begin van de oorlog in 2022. Kiev bevestigde dat onder de teruggekeerde personen militairen, grenswachten en leden van de nationale garde zijn. De vrijlating volgt op een overeenkomst om in totaal 1.000 gevangenen te ruilen, hoewel het geweld op het slagveld aanhoudt. In de nacht voorafgaand aan de uitwisseling voerde Rusland een grootschalige aanval uit met 250 drones en 14 ballistische raketten, gericht op Kiev en andere regio’s zoals Dnjepropetrovsk, Odessa en Zaporizja. Appartementen en een winkelcentrum raakten beschadigd; minstens 15 mensen raakten gewond. Oekraïne meldde dat het merendeel van de drones – veelal van Iraanse makelij – werd neergehaald. Ook Rusland claimde zwaar onder vuur te zijn genomen. Het ministerie van Defensie meldde dat ruim 100 Oekraïense drones werden onderschept boven verschillende regio’s, waaronder Belgorod, Koersk en zelfs Tver, nabij Moskou. President Volodymyr Zelensky noemde het een “moeilijke nacht” en herhaalde zijn oproep tot zwaardere internationale sancties. “De wereld moet begrijpen dat Moskou de oorlog verlengt. Alleen gerichte sancties op vitale sectoren van de Russische economie kunnen een staakt-het-vuren afdwingen,” aldus Zelensky. Hoewel Europa inmiddels nieuwe sancties heeft aangekondigd, wachten Oekraïense leiders nog op extra maatregelen van de VS. De G7 waarschuwde eerder dat Rusland verdere strafmaatregelen te wachten staan als het geen stappen zet richting vrede. De recente ontmoeting in Istanbul leidde enkel tot afspraken over de gevangenenruil. Kiev hoopte op meer, waaronder directe onderhandelingen tussen Zelensky en Poetin, maar die blijven voorlopig uit.

De Nationale Democratische Partij (NDP) heeft felle kritiek geuit op het voornemen van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BiZa) om tijdens de verkiezingsdag voorlopige stemresultaten per stembureau te publiceren via een digitale applicatie. Volgens de partij is deze werkwijze in strijd met de Kiesregeling en vormt het een bedreiging voor de transparantie en integriteit van het verkiezingsproces. BiZa heeft aangekondigd dat stembureauleden tijdens de telling elk stembiljet zullen beoordelen en die beoordeling – geldig, ongeldig of twijfelachtig – direct invoeren in een digitale applicatie op een tablet. De ingevoerde gegevens zouden vervolgens automatisch worden verwerkt en publiekelijk gedeeld als voorlopige resultaten per stembureau. De NDP stelt dat dit proces geen wettelijke basis heeft in de Kiesregeling. Volgens de artikelen 116 t/m 122 moet de stemopneming volledig fysiek en onder publieke waarneming plaatsvinden, met als eindresultaat een proces-verbaal dat ter plekke wordt opgemaakt en aangeplakt in het stemlokaal. Alleen de gegevens in dit proces-verbaal worden wettelijk erkend als de officiële uitslag van het stembureau. De partij bekritiseert dat de handelingen op het tablet voor het publiek in het stemlokaal niet zichtbaar zijn. Er is geen scherm of weergave waarmee waarnemers kunnen controleren of de invoer op het digitale apparaat overeenkomt met de daadwerkelijk uitgebrachte stemmen. “Er is geen enkele garantie dat deze digitale handeling foutloos en zonder beïnvloeding verloopt,” aldus de NDP. De partij stelt een reeks kritische vragen, waaronder: Hoe wordt gewaarborgd dat de ingevoerde stemmen correct zijn? Wie controleert de werking en integriteit van de applicatie? Wat gebeurt er bij invoerfouten? Kan het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) toezicht houden op deze grootschalige digitale verwerking? Volgens de NDP bestaat het risico dat voorlopige resultaten via de applicatie worden gepubliceerd vóórdat bezwaren zijn behandeld en het proces-verbaal is opgemaakt en aangeplakt. Dit zou niet alleen misleidend zijn, maar ook afbreuk doen aan de wettelijke procedure en tot verwarring of zelfs onrust kunnen leiden. “Op deze manier loopt BiZa het risico om zelf een vertekend beeld van de verkiezingsuitslagen te creëren, wat het vertrouwen van burgers en politieke actoren schaadt,” stelt de partij. De NDP roept BiZa, het Centraal Hoofdstembureau en het OKB op om deze digitale werkwijze per direct stop te zetten en te houden aan de vastgestelde wettelijke procedures. Brieven hierover zijn reeds verstuurd aan de betrokken instanties. Daarnaast roept de partij kiezers en waarnemers op om tijdens de telling waakzaam te zijn. Bezwaren moeten volgens artikel 122 van de Kiesregeling worden vastgelegd en misstanden kunnen gemeld worden bij het Anti-Fraude Platform (AFP), politieke crisiscentra of het OKB. “We hopen dat de verkiezingsorganisatoren dit pleidooi serieus nemen en alles in het werk stellen om de verkiezingen eerlijk, transparant en volgens de wet te laten verlopen,” aldus de NDP.

In aanloop naar de verkiezingen van 25 mei heeft Suriname verscherpte gezondheidsmaatregelen getroffen om haar malaria-vrije status te behouden. In samenwerking met het Nationaal Malariaprogramma heeft de Medische Zending Primary Health Care Suriname (MZ PHCS) het preventienetwerk in de grensgebieden met Brazilië, Guyana en Frans-Guyana uitgebreid. Bij verschillende stemlocaties in de grensdorpen zijn vrijwillige en gratis malaria-screeningsposten opgezet. De screenings worden uitgevoerd door getrainde gezondheidswerkers van MZ PHCS, met als doel personen die vanuit buurlanden naar Suriname reizen actief te testen. Vooral stemgerechtigde Surinamers die vanuit Frans-Guyana de grens oversteken worden aangemoedigd zich te laten testen. Preventie cruciaal tijdens verhoogde toestroom Maureen Wijngaarde-van Dijk, onderdirecteur bij Medische Zaken van de MZ, benadrukt het belang van deze actie:“We willen onze malaria-vrije zone behouden en voeren daarom gericht testen uit op personen die op de dag van de verkiezingen uit Frans-Guyana afreizen.” Verwacht wordt dat de verkiezingsdag gepaard gaat met verhoogde mobiliteit, zowel nationaal als internationaal. Naast kiezers gaat het om vertegenwoordigers van politieke partijen, internationale waarnemers, leden van verkiezingsorganisaties, goudzoekers en andere bezoekers. Voorlichting en preventie in het binnenland De MZ adviseert iedereen die zich tijdens de verkiezingsperiode in het binnenland bevindt of ernaartoe reist, om extra voorzorgsmaatregelen te nemen. Dit omvat het gebruik van geïmpregneerde klamboes, het dragen van beschermende kleding in de avond en nacht, en het aanbrengen van insectenwerende middelen. Malaria-tabletten zijn volgens het Malariaprogramma niet nodig voor kort verblijf. Daarnaast stelt het programma gratis geïmpregneerde klamboes beschikbaar aan mensen die in verband met de verkiezingen in het binnenland overnachten. “Deze boodschap moet breed worden verspreid, zodat we de malaria-vrije status van Suriname veiligstellen,” aldus Wijngaarde-van Dijk. Malaria-vrije status onder toezicht Suriname is al drie jaar officieel malaria-vrij. De Malaria Eliminatie Task Force, onder leiding van dr. Stephen Vreden, blijft samen met de MZ PHCS en andere partners waken over deze belangrijke volksgezondheidswinst. Met de gezamenlijke inzet van verkiezingsautoriteiten, gezondheidswerkers en het publiek hoopt Suriname ook tijdens deze verkiezingsperiode vrij te blijven van nieuwe malariagevallen.

In het district Nickerie is vrijdag 23 mei officieel begonnen met de uitbetaling van het Royalty’s voor Iedereen (RVI)-project aan burgers van 80 jaar en ouder. Tijdens een ceremonie op het commissariaat ontvingen de aanwezige senioren hun certificaat en Mopé-betaalkaart, waarmee zij direct het toegekende bedrag van USD 750 (in Surinaamse dollars) konden pinnen. Het RVI-project is een sociaal-economisch initiatief van president Chan Santokhi, gericht op het breder verdelen van toekomstige inkomsten uit Suriname’s olievoorraden, met name uit Blok 58. Door te starten met de oudste generatie wordt erkenning gegeven aan hun levenslange inzet voor de ontwikkeling van het land. De uitbetalingen werden op dezelfde dag voortgezet, zodat ook andere 80-plussers hun financiële ondersteuning in ontvangst konden nemen. De regering heeft aangekondigd dat het project gefaseerd zal worden uitgebreid naar andere leeftijdsgroepen. De lancering in Nickerie markeert een belangrijke eerste stap in het streven naar meer inclusieve welvaart. Met het RVI-project wil de regering benadrukken dat de natuurlijke rijkdommen van Suriname toebehoren aan alle Surinamers, ongeacht leeftijd of woonplaats.

“In de afgelopen vijftig jaar is er nauwelijks iets gedaan op het gebied van stadsontwikkeling. De wet die dit moet regelen, stamt uit de jaren zeventig en is zwaar verouderd,” aldus Minister Marciano Dasai van Ruimtelijke Ordening en Milieu (ROM), tevens DNA-kandidaat, tijdens een interview op de slotmassameeting van de VHP. Dasai benadrukte dat Suriname een grote achterstand heeft opgelopen op het gebied van ruimtelijke ordening. “Ik ben pas twee jaar minister, maar heb aangegeven dat we een nieuwe wet nodig hebben. Die ‘sustainable portable’ wet van de jaren zeventig werkt niet meer. We hebben nu een wetsvoorstel stedenbouwkundige ordening ingediend bij De Nationale Assemblee (DNA), en dat moet nog behandeld worden.” De minister erkende dat de verkiezingsdrukte het moeilijk heeft gemaakt om voortgang te boeken. Toch zijn er stappen gezet. “We hebben nu landinrichtingsstandaarden opgesteld. Alle projecten die worden ingediend bij het ministerie van Openbare Werken (OW) moeten daaraan voldoen.” Volgens Dasai waren er eerder nooit richtlijnen voor verkavelingsprojecten. “Je ziet alleen maar kavels zonder groene stroken of brede wegen. Er zijn geen winkels of scholen opgenomen in de plannen. Met de nieuwe standaarden willen we daar verandering in brengen, zodat OW betere verkavelingsprojecten kan goedkeuren.” Daaraan gekoppeld is er ook een nationale structuurvisie ontwikkeld. “Die structuurvisie schetst hoe Suriname zich tegen 2050 zou moeten ontwikkelen op ruimtelijk gebied. Bij elk Meerjaren Ontwikkelingsplan (MOP) wordt slechts een grof beeld gegeven, maar er is nooit een concreet ruimtelijk plan geweest,” aldus Dasai. Hij wees erop dat Suriname voor 93 procent uit bos bestaat en dat, hoewel vaak wordt geroepen dat het bos beschermd moet worden, er nooit een duidelijke blauwdruk is gemaakt voor het gebruik van land. “Waar komt de mijnbouw? Waar komt industrie? Waar bouwen we aan onze steden? Met de komst van de olie- en gassector zullen andere sectoren zich ontwikkelen. We moeten nu al bepalen waar industriegebieden komen en hoe stedelijke ontwikkeling vorm krijgt. De bevolking groeit naar verwachting van 500.000 naar 800.000 mensen. Dat moet je nu al plannen en begeleiden,” stelde de minister. Alles is vastgelegd in de structuurvisie, maar het vervolg ligt in het opstellen van bestemmingsplannen. “Die plannen zijn er nog niet, maar alles hangt af van de nieuwe wet op Ruimtelijke Ordening. We hebben al veel werk verricht, maar ‘a wroko no kba ete,’” aldus Dasai.

De massameeting van de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) bracht zaterdagavond duizenden enthousiaste aanhangers op de been bij partijcentrum De Olifant. In een sfeervolle setting met opzwepende beats, vurige mc’s en een indrukwekkende promotievideo onder de titel Suriname back on the global stage, werd het publiek langzaam maar zeker in de stemming gebracht voor het hoofdprogramma van de avond: partijleider en president Chandrikapersad Santokhi. Zichtbaar in zijn element achter het spreekgestoelte, blikte Santokhi terug op vijf jaar leiderschap. In een toespraak van ruim 45 minuten stelde hij dat de VHP-regering Suriname van de ondergang heeft gered. “Het was een zware missie, maar we hebben het samen gedaan – dankzij het vertrouwen en het mandaat van het volk,” aldus de president. Met veel energie somde Santokhi de verwezenlijkingen van zijn regering op: Gratis schoolvoeding voor 20.000 kinderen, Honderden studieplaatsen voor jongeren, vooral in Moengotapoe en Paranam, Het nieuwe kiesstelsel, Versterking van de rechterlijke macht, Verbeterde veiligheid, En maar liefst 40.000 uitgegeven grondbeschikkingen. In het tweede deel van zijn speech richtte Santokhi zich op de toekomst. Jongeren vanaf 18 jaar moeten in aanmerking komen voor percelen, en het verkrijgen van een lening voor de bouw van een eigen woning moet eenvoudiger worden. “Ga maar kijken op Reeberg, de Libanonweg of de Suralcoweg. Daar zijn percelen te koop voor slechts 2.500 euro,” riep hij het publiek op. De president stond ook uitvoerig stil bij de op handen zijnde olie- en gasexploratie. Staatsolie heeft volgens hem bijna 2 miljard US dollar weten te lenen om voor 20% deel te nemen aan het Gran Morgu-project. “Daarvan is 500 miljoen dollar uit eigen land afkomstig – van banken en particulieren. We hebben er nog niets van gezien, maar dat gaat binnenkort veranderen. Iedereen in Suriname wordt rijk,” verklaarde hij, verwijzend naar de royalty’s die Blok 58 straks moet opleveren. “Dus ook mevrouw Simons en de heer Rusland,” voegde hij er met een knipoog aan toe. De internationale investeringen in vier nieuwe havens, hotels en restaurants noemt Santokhi het bewijs dat het vertrouwen in Suriname terug is. “Dat is dankzij de VHP.” De meeting eindigde in feestelijke sfeer. Santokhi liet zich langdurig toejuichen, voerde een paar danspasjes uit en begaf zich vervolgens onder het publiek. Als een ware popster nam hij alle tijd voor selfies met zijn aanhangers.

In de laatste fase van de verkiezingscampagne liet de Nationale Partij Suriname (NPS) nog één keer krachtig van zich horen in Grun Dyari. Onder het motto “Greg for Pres” presenteerde partijvoorzitter Gregory Rusland zich als de presidentskandidaat en benadrukte hij de noodzaak van verantwoord en transparant bestuur. Rusland profileerde zich als een stabiele leider en spaarde de huidige regering niet: “Wij bouwen met schone handen, anderen hebben het vertrouwen van het volk misbruikt.” Hij stelde dat de NPS altijd wet- en regelgeving respecteert en geen concessies doet aan populisme of schending van procedures. Met verwijzing naar de geschiedenis benadrukte Rusland dat de NPS stabiliteit en economische groei heeft gebracht telkens wanneer zij deel uitmaakte van de regering. “De cijfers liegen niet: onder onze leiding bleef de wisselkoers tien jaar lang stabiel. Na ons vertrek ging het bergafwaarts.” Hij waarschuwde voor loze beloften, zoals de aangekondigde royalties van 750 dollar. “De huid is verkocht voordat de beer geschoten is,” zei hij, verwijzend naar het gebrek aan financiële dekking. Rusland stelde verder dat de NPS niet denkt in etnische of politieke hokjes, maar in nationale belangen. “Wij benoemen mensen op basis van capaciteiten, niet op basis van achternaam of familieband.” Hij riep alle Surinamers op om op 25 mei massaal te gaan stemmen: “Geef ons het mandaat om af te rekenen met etnische politiek en Suriname terug op koers te brengen.” Ook andere partijprominenten spraken het publiek toe. Jerrel Pawiroredjo, ondervoorzitter, hekelde de corruptieschandalen van de afgelopen vijftien jaar en beloofde herstel van vertrouwen, onderwijs en zorg. Jeffrey Lau sprak over het moreel verval in het land: “Suriname bloedt. Het is genoeg geweest. Wij eisen eerlijk bestuur.” Poetini Atompai benadrukte het belang van waardering voor militairen, leerkrachten en zorgverleners, met betere salarissen en voorzieningen. Diana Pokie, die intensief veldwerk verrichtte, waarschuwde het publiek voor een cruciale keuze: “Je hebt twee sleutels: één leidt naar herstel, de ander naar verval. De juiste sleutel is de NPS.” De avond eindigde in een energieke en feestelijke sfeer, met zang, dans en duidelijke hoop op verandering. De boodschap was helder: de NPS is klaar om Suriname te leiden naar herstel — met Gregory Rusland als president.