In Venezuela zijn zondag parlements- en regionale verkiezingen gehouden, maar de opkomst bleef opvallend laag. De afwezigheid van kiezers weerspiegelt de groeiende onvrede, het wantrouwen en de politieke spanningen in het land. Veel Venezolanen gaven gehoor aan de boycotoproep van oppositieleiders, die de verkiezingen als onvrij en ongeldig bestempelen. Het is de eerste keer sinds de fel betwiste presidentsverkiezingen van vorig jaar dat volledige kiezersparticipatie mogelijk is. President Nicolás Maduro verklaarde zich toen winnaar, ondanks aanzienlijke bezwaren vanuit zowel binnenlandse als internationale hoek. De verkiezingen vonden plaats in een gespannen sfeer, slechts twee dagen nadat de autoriteiten tientallen mensen hadden opgepakt – onder wie een prominente oppositieleider – wegens vermeende pogingen om het verkiezingsproces te saboteren. De regering beschuldigde hen van betrokkenheid bij een complot. Op veel stembureaus in hoofdstad Caracas waren zondag meer militairen aanwezig dan kiezers. Lange rijen bleven uit, zelfs bij het grootste stemlokaal van het land – een scherp contrast met de drukte tijdens de presidentsverkiezingen van 28 juli vorig jaar. Onder de bevolking heerst diepe teleurstelling. “Ik stem niet meer nadat ze de verkiezingen vorig jaar hebben gestolen,” zei Paula Aranguren, een bewoonster van Caracas. “Ik wil niet opnieuw teleurgesteld worden.” Voor oppositiepartijen is de lage opkomst een uiting van protest, maar tegelijkertijd vrezen zij dat dit het bewind van Maduro juist verder legitimeert. Sinds de presidentsverkiezingen zouden volgens mensenrechtenorganisaties minstens 25 mensen zijn omgekomen en ruim 2.000 zijn opgepakt – waaronder demonstranten, verkiezingsmedewerkers en zelfs minderjarigen. Daarnaast zouden meerdere oppositieleiders zijn aangeklaagd wegens samenzwering en andere strafbare feiten. Toch zijn er ook tegengeluiden. Voor sommigen blijft deelname aan verkiezingen een vorm van vreedzaam verzet. Henrique Capriles, voormalig presidentskandidaat en nu kandidaat voor de Nationale Vergadering, benadrukt het belang van stemmen: “Stemmen is het laatste democratische instrument dat we nog hebben om onze afwijzing van Maduro te tonen.” De regerende Verenigde Socialistische Partij van Venezuela claimde intussen een overtuigende overwinning, zoals ook bij eerdere regionale verkiezingen het geval was. Uit een recente peiling van onderzoeksbureau Delphos bleek dat slechts 15,9 procent van de respondenten aangaf ‘waarschijnlijk’ te zullen stemmen. Van die groep gaf ruim 74 procent aan te zullen kiezen voor de regeringspartij of haar bondgenoten. Maduro beschuldigde in een toespraak de oppositie van destabilisatiepogingen. “We hebben al meer dan 50 huurlingen opgepakt die het land binnenkwamen om geweld te zaaien,” verklaarde hij. Politieke analisten betwijfelen of de verkiezingen vrij en eerlijk verlopen. “Er zijn nauwelijks onafhankelijke getuigen of internationale waarnemers aanwezig,” zegt politicoloog Benigno Alarcón. “Het gebrek aan transparantie, betrokkenheid en informatie maakt het proces ongeloofwaardig.” Sommige kiezers gaven aan uit angst te zijn gaan stemmen. “De meeste van mijn vrienden blijven thuis,” zei de 69-jarige staatsmedewerker Miguel Otero. “Maar wij moeten stemmen. We moeten bewijs opsturen dat we aanwezig waren.”

President Chandrikapersad Santokhi, tevens voorzitter van de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP), benadrukt dat de officiële verkiezingsuitslag – die maandag wordt verwacht – het uitgangspunt zal vormen voor het bepalen van de toekomstige politieke koers en mogelijke coalitievormingen. Op maandagochtend gaf Santokhi aan dat de uitslag als mandaat van het volk moet worden gezien, waarop alle deelnemende partijen hun strategie zullen baseren. “Je moet op een bepaald moment het resultaat als basis nemen. Dat is het officiële mandaat van het volk. Daarna kun je bekijken wat de mogelijkheden zijn voor samenwerking,” aldus de VHP-leider. De VHP staat volgens Santokhi open voor elke vorm van samenwerking die nodig is om de ontwikkeling van Suriname voort te zetten. In aanloop naar deze verklaring had hij overleg met adviseurs en partijfunctionarissen. De partij hoopt haar regeringsverantwoordelijkheid in de komende vijf jaar voort te zetten. Hoewel Santokhi had gerekend op het behoud van de twintig zetels die de VHP eerder bezat, blijft er nog een sprankje hoop bestaan. Tijdens het interview waren er nog zo’n 20.000 stemmen te tellen, voornamelijk uit Wanica en andere districten, wat mogelijk nog gunstige veranderingen voor de partij kan brengen. Hij gaf aan dat de partij goede resultaten zag in districten als Nickerie, Wanica, Saramacca en Commewijne. “Alleen Paramaribo viel helaas tegen,” voegde hij eraan toe. De VHP-voorzitter onthulde verder dat er al vóór de verkiezingen informele gesprekken zijn gevoerd met andere partijen over mogelijke coalitiescenario’s. “Die contacten zijn gelegd en zullen we nu verder intensiveren,” aldus Santokhi.

In het district Commewijne is de verkiezingsdag zondag rustig en ordelijk van start gegaan. Met 42 stembureaus en 24.785 stemgerechtigden behoort Commewijne tot de grotere kiesdistricten van Suriname. Rond de middag had 23,2% van de kiezers – in totaal 5.763 personen – hun stem uitgebracht. De vroege ochtend verliep in een gemoedelijke sfeer, geholpen door het koele weer. Bij verschillende stembureaus heerste een vreedzaam samenzijn tussen partijaanhangers. In Meerzorg wisselden partijleden dansend en met vrolijke leuzen elkaar af. De aanwezigheid van vlaggen van diverse partijen onderstreepte het evenwichtige karakter van de campagne in dit district. Een oudere vrouw bij stembureau 507 sprak haar waardering uit voor de vreedzame gang van zaken. “Het is een sier voor het oog om te zien hoe respectvol alles verloopt,” zei ze terwijl ze in de rij stond om te stemmen. Ook in andere delen van het district klonk een oproep tot bewust stemmen. Bij stembureau 533 in Margaretha spoorde een jonge kiezer zijn omgeving aan tot reflectie: “Kies bewust, anders zitten we vijf jaar met een strop! Stem, want dat is jouw recht in dit land.” Bij de ingang van het stemlokaal hingen de vlaggen van de ABOP, VHP en KTPI vredig naast elkaar – een symbolisch beeld van politieke co-existentie in het district. De verkiezingen verlopen vooralsnog rustig in Commewijne. De stembureaus zijn geopend tot 19.00 uur. Daarna begint de telling van de stemmen, waarvan de eerste resultaten later op de avond verwacht worden.

In het partijcentrum van de VHP, ‘de Olifant’, heerst in de vroege ochtenduren een ingetogen sfeer. De voorlopige verkiezingsuitslagen zijn binnen, en het gewenste resultaat is uitgebleven. De hoop op een overtuigende overwinning maakt plaats voor stilte en berusting. Dat het om een nek-aan-nek race gaat, staat vast – maar een beslissende doorbraak bleef uit. Ondervoorzitter Asis Gajadien toont zich realistisch over de uitkomst: “Als je twintig zetels hebt, hoop je die minstens vast te houden. Kennelijk heeft ons programma niet iedereen overtuigd.” Tegen drie uur ‘s nachts loopt de zaal langzaam leeg. Het contrast met eerdere verkiezingsnachten is groot: er wordt geen feest gevierd. Opvallend is het ontbreken van alcohol. Waar bij eerdere gelegenheden partijkaders vaak zelf een fles meebrachten, blijft deze nu onaangeroerd. Alleen water en frisdrank worden geschonken. In gesprekken klinkt voorzichtigheid. “Partijen zullen nu gesprekken voeren,” zegt een VHP-lid. “Zowel wij als de NDP zullen naar kleinere partijen kijken. We moeten afwachten wat eruit voortkomt.” Een samenwerking tussen de twee grootste partijen – VHP en NDP – lijkt niet uitgesloten. Op de vraag of zo’n alliantie mogelijk is, volgt eerst stilte, dan een veelzeggende glimlach: “Alles is mogelijk.” Intussen groeit de speculatie over het vervolgtraject. Aangezien geen enkele partij lijkt af te stevenen op een tweederdemeerderheid in De Nationale Assemblée, wordt de aandacht verschoven naar de Verenigde Volksvergadering, waar de uiteindelijke keuze voor de president gemaakt zal worden. De komende dagen beloven politiek spannend te worden, met gesprekken achter de schermen en mogelijke nieuwe allianties in de maak.

Hoewel nog niet alle stemmen zijn geteld, tekent zich op basis van de voorlopige uitslagen een spannende strijd af tussen de VHP en de NDP. Met 211.939 getelde stemmen staan beide partijen voorlopig op 18 zetels in De Nationale Assemblee (DNA). De definitieve verhoudingen blijven voorlopig onzeker, aangezien stemmen uit diverse districten nog moeten worden verwerkt. Naast de VHP en NDP lijkt ook politieke nieuwkomer A20 met één zetel de drempel naar het parlement te halen. Daarmee sluit A20 voorlopig aan bij de huidige parlementaire partijen. Wat de overige partijen betreft, staat de Nationale Partij Suriname (NPS) momenteel op de derde plaats met 6 zetels. De Algemene Bevrijdings- en Ontwikkelingspartij (ABOP) volgt met 5 zetels, terwijl Pertjajah Luhur (PL) vooralsnog 2 zetels binnenhaalt. De BEP blijft voorlopig steken op 1 zetel. De opkomst voor deze verkiezingen bedroeg, volgens cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken, 257.603 van de 399.932 stemgerechtigden. Tot nu toe zijn er 2.578 ongeldige stemmen geteld op het niveau van De Nationale Assemblee. Op het gebied van voorkeurstemmen voert VHP-voorzitter Chan Santokhi voorlopig de lijst aan. Hij wordt gevolgd door NDP-voorzitter Jennifer Simons, met Ashwin Adhin – ondervoorzitter van de NDP – op de derde plaats. President Santokhi sprak de verwachting uit dat de VHP mogelijk nog extra zetels behaalt, aangezien er nog stemmen binnen moeten komen uit districten waar de partij historisch gezien sterk scoort. Hoewel de eerste contouren van het nieuwe parlement zichtbaar worden, blijft het voorlopig wachten op de officiële einduitslag voordat definitieve conclusies getrokken kunnen worden.

De goudprijs daalde maandag licht nadat de Amerikaanse president Donald Trump besloot de eerder aangekondigde importheffingen op goederen uit de Europese Unie uit te stellen. Trump gaf de EU tot 9 juli de tijd om tot een handelsakkoord te komen, waarmee hij zijn eerdere dreigement van een invoerheffing van 50% per 1 juni introk. De spotprijs van goud daalde met 0,3% tot $3.346,59 per ounce, terwijl Amerikaanse goudfutures met 0,6% zakten naar $3.345,70. Volgens financieel analist Kyle Rodda van Capital.com reageerde de markt opgelucht op de tijdelijke pauze in het handelsconflict, wat leidde tot een verzwakking van de goudprijs. Toch benadrukt Rodda dat de langetermijnvooruitzichten voor goud positief blijven, onder meer door de economische impact van het Amerikaanse beleid en een zwakkere dollar. Hij merkt op dat steeds meer centrale banken hun dollarreserves inruilen voor goud. Trump verklaarde zondag zijn bereidheid om de onderhandelingen met de EU meer tijd te geven, nadat het hoofd van de Europese Commissie had aangegeven dat er extra tijd nodig was voor het sluiten van een “goede deal”. Vrijdag steeg de goudprijs nog met meer dan 2% naar het hoogste niveau in twee weken. Deze stijging werd veroorzaakt door toenemende onzekerheid op de markt, nadat Trump suggereerde dat hij naast de invoerheffingen op EU-goederen ook een heffing van 25% op in het buitenland geproduceerde Apple iPhones overwoog. Ondertussen daalde de dollarindex tot het laagste punt in bijna een maand. Een zwakkere dollar maakt goud aantrekkelijker voor beleggers met andere valuta’s, wat doorgaans leidt tot stijgende goudprijzen. Op geopolitiek vlak verscherpte de situatie in Oekraïne, waar Russische troepen de grootste luchtaanval van de oorlog tot nu toe uitvoerden. In de nacht werden 367 drones en raketten afgevuurd op meerdere Oekraïense steden. Volgens officiële bronnen kwamen daarbij minstens twaalf mensen om het leven en raakten tientallen anderen gewond. Wat de overige edelmetalen betreft, bleef zilver stabiel op $33,46 per ounce. Platina verloor 0,2% en noteerde $1.093, terwijl palladium met 0,7% steeg naar $999,90. SPDR Gold Trust, de grootste door goud gedekte ETF ter wereld, rapporteerde vrijdag een daling van de goudreserves met 0,15% tot 922,46 ton, tegenover 923,89 ton op donderdag.

De ontvangst van stemdozen uit Paramaribo in het Nationaal Indoor Stadion (NIS) verloopt onder een strak beveiligingsregime. Rond het Essed Stadion aan de Jagernath Lachmonstraat zijn stevige toegangsmaatregelen van kracht. Alleen voertuigen met inzittenden die een geldige werkpas kunnen tonen, mogen door de roadblock. Ook journalisten worden slechts mondjesmaat toegelaten tot het gebouw waar de stemregistratie plaatsvindt. Van tevoren was geen sprake van een officiële uitnodigingsplicht voor media. Toch wordt de pers ter plekke geconfronteerd met die voorwaarde. Een verslaggever van Starnieuws krijgt pas na herhaald aandringen toegang tot het stadion. Daarvoor moet echter eerst aan strikte veiligheidsprotocollen worden voldaan. Sieraden zoals kettingen, armbanden en ringen moeten worden afgedaan. Wie dat niet lukt, ondergaat een intensieve fouillering. Beveiligers volgen het protocol nauwgezet, maar tonen in enkele gevallen enige soepelheid. Eenmaal binnen hebben journalisten slechts zicht vanaf de tweede verdieping. Daar kunnen ze toekijken hoe beneden, op de vloer van het stadion, het stemmateriaal wordt verwerkt. Het proces oogt traag: in lange tussenpozen worden plastic en kartonnen dozen binnengedragen. Bij elk pakket buigen zes tot zeven medewerkers zich over de bijgevoegde formulieren, waarna de stembussen worden geplaatst in vakken met labels per stembureau. Vele vakken bleven op het moment van observatie nog leeg – een teken dat de telling nog in volle gang is. De zware beveiliging en de beperkte toegang voor de media werpen vragen op over de transparantie van het verkiezingsproces. Vooral de afwijkende toelatingsregels voor de pers roepen kritiek op binnen journalistieke kringen.

Na het stemmen kan bij sommige kiezers twijfel ontstaan: heb ik wel op de juiste partij of kandidaat gestemd? Is het stembiljet correct ingevuld? Belangrijke vragen, want niet elk ingeleverd stembiljet wordt automatisch als geldig beschouwd. Volgens het handboek voor stembureaus zijn er duidelijke richtlijnen over de beoordeling van stembiljetten. Het goede nieuws: bij twijfelgevallen wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de intentie van de kiezer. Toch zijn er duidelijke grenzen. Een foutieve handeling die voortkomt uit een onjuiste of verwarrende intentie, kan een stembiljet ongeldig maken. Voorbeeld van een ongeldig stembiljet:Stel dat je bij het openen van het biljet het gezicht ziet van een kandidaat waarop je absoluut níét wilt stemmen. Uit frustratie krabbel je iets op diens afbeelding – je krast, tekent een snor of baard – en kleur je pas daarna het cirkeltje achter de naam van jouw voorkeurskandidaat in. Ondanks de uiteindelijke correcte stem, maakt de beschadiging en de toevoeging op het biljet het ongeldig. De intentie lijkt dan niet eenduidig meer. Wat maakt een stembiljet ongeldig? Zelf een biljet van huis meenemen: verboden. Verkreukeling, vouwen, scheuren, gaatjes of andere beschadigingen. Aantekeningen, tekeningen, stippen of lijnen op het biljet. Geen enkele stem uitbrengen (geen enkel cirkeltje inkleuren). Ontbreken van de officiële stempel van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Tijdens de stemopneming kan het gebeuren dat leden van het stembureau het niet eens zijn over de geldigheid van een biljet. In dat geval wordt er binnen het stembureau gestemd. Komt er geen meerderheid uit die stemming (bij staking van stemmen), dan beslist de voorzitter van het stembureau. Ga altijd zorgvuldig om met je stembiljet. Volg de instructies in het stemlokaal nauwkeurig en voorkom onbedoelde fouten. Jouw stem telt – maar alleen als het biljet aan de voorwaarden voldoet.

Op verkiezingszondag is in het meest westelijke district van Suriname, Nickerie – ook wel bekend als het rijstdistrict – een veelbelovende en ordelijke start gemaakt. Het district, dat vijf ressorten, 41 stembureaus en 23.639 stemgerechtigden telt, beleefde een soepel verlopen begin van de stemdag. De voorbereidingen, zoals de distributie van het stemmateriaal, zijn zonder noemenswaardige problemen afgerond. Volgens de applicatie van het ministerie van Binnenlandse Zaken hadden in de vroege ochtenduren al meer dan 1.200 kiezers hun stem uitgebracht. Slechts bij stembureau 426 in het ressort Wageningen was er sprake van een korte vertraging van enkele minuten, die snel werd opgelost. Het hoofdstembureau van Nickerie werd geprezen door zowel het Centraal Hoofdstembureau als het Onafhankelijk Kiesbureau voor de strakke organisatie en professionele uitvoering. De verkiezingskoorts was duidelijk voelbaar in het district. Al vroeg op de dag trokken veel inwoners eropuit – sommigen uit nieuwsgierigheid, anderen om hun stemmoment vast te leggen met een selfie of familiefoto. De sfeer was levendig, met veel enthousiasme onder zowel de kiezers als de stembureauleden. Met een vlotte en goed georganiseerde start op deze verkiezingszondag bevestigt Nickerie opnieuw zijn reputatie als voorbeeldig district tijdens verkiezingen.

In tegenstelling tot de vlotte gang van zaken in de kustvlakte, verloopt stemmen op deze verkiezingszondag in het binnenland van Suriname niet zonder obstakels. Naast de onvoorspelbare weersomstandigheden – zware regenbuien met tussenpozen – spelen ook logistieke en organisatorische problemen een rol. In Sipaliwini begon het stemmen op stembureau 671 aanzienlijk later dan gepland. Het stembureaupersoneel arriveerde pas rond 09.00 uur, drie uur na de officiële openingstijd. De voorzitter van het bureau besloot daarop dat de stemming pas om 11.00 uur zou aanvangen. Of dit bureau langer openblijft om de verloren tijd in te halen, is nog niet bekendgemaakt. In het Tapanahony-gebied moest een stembureau direct na opening alweer sluiten, omdat het personeel niet compleet was en het stemmateriaal nog onderweg bleek. In Boven-Suriname leidde de situatie tot spanningen bij de stembureaus 649 en 650. Daar wilden eerder stemmers anderen helpen bij het stemmen, wat leidde tot discussie over de geldigheid en ondersteuning bij het uitbrengen van stemmen. Bij stembureau 599, gevestigd op de openbare school aan de Afobakaweg in Brokopondo, was het terrein door aanhoudende regen veranderd in een modderpoel. Ondanks het aangebrachte zand bleken voertuigen zich moeilijk te kunnen verplaatsen, wat de toegankelijkheid van het bureau aanzienlijk beperkte. Toch is de sfeer op veel stemlocaties in het binnenland overwegend gemoedelijk en rustig. In Klaaskreek, bij stembureau 600, ontstond wel verwarring over hoe mensen met een beperking hun stem kunnen uitbrengen, wat wijst op een gebrek aan duidelijke communicatie en voorzieningen. Hoewel de omstandigheden uitdagend zijn, tonen zowel kiezers als personeel in het binnenland veerkracht en betrokkenheid bij het democratisch proces.