De Duitse CDU-leider Friedrich Merz is er dinsdag niet in geslaagd om voldoende stemmen in
de Bondsdag te krijgen om tot bondskanselier te worden gekozen. Zijn mislukte kandidatuur
betekent een nieuwe politieke tegenslag voor Duitsland, slechts enkele maanden na de federale
verkiezingen van februari.
Merz, leider van de christendemocratische CDU/CSU, had eerder een coalitie gevormd met de
sociaaldemocratische SPD. Toch ontving hij slechts 310 stemmen in het parlement – zes te
weinig voor een absolute meerderheid. Minstens 18 leden van zijn eigen coalitie stemden tegen
of onthielden zich. In totaal waren er 307 tegenstemmen en negen onthoudingen.
De afwijzing is historisch: sinds de oprichting van de Bondsrepubliek in 1949 is het niet eerder
voorgekomen dat een kanselierskandidaat in de eerste ronde wordt verworpen. De Bondsdag
heeft nu veertien dagen de tijd om alsnog een kanselier te kiezen. Een tweede stemronde is
mogelijk, maar een datum is nog niet vastgesteld.
De mislukte stemming heeft ook internationale gevolgen. Geplande bezoeken van Merz aan
Frankrijk en Polen worden overschaduwd door de politieke instabiliteit. Analisten waarschuwen
dat de verdeeldheid binnen de coalitie het leiderschap van Merz ernstig ondermijnt. “Dit toont
aan dat hij nog geen gezag heeft opgebouwd binnen zijn eigen alliantie,” aldus Holger
Schmieding, hoofdeconoom bij Berenberg Bank.
Na de verkiezingen in februari, waarbij de CDU/CSU 28,5% van de stemmen behaalde, was een
coalitie noodzakelijk. De SPD werd met 16,4% de partner van Merz, maar beide partijen
verliezen inmiddels terrein in de peilingen. De rechts-populistische AfD eindigde op de tweede
plaats en staat in sommige peilingen zelfs bovenaan.
De politieke onzekerheid komt op een gevoelig moment. De nieuwe Amerikaanse president
Donald Trump heeft zware importheffingen ingevoerd, wat de spanningen op wereldniveau
verhoogt. Ook eist hij dat NAVO-lidstaten hun defensie-uitgaven opschroeven — een punt van
discussie binnen de Duitse politiek.
“Het afwijzen van Merz is een duidelijk teken van interne verdeeldheid,” zegt Jens Suedekum
van het Instituut voor Mededingingseconomie. “Het parlement vertrouwt de koers van deze
coalitie nog niet.”
Of Merz alsnog bondskanselier wordt, hangt af van zijn vermogen om zijn coalitiepartners snel
op één lijn te krijgen.