Wat begon als een omstreden beslissing van Spanje, Ierland en Noorwegen in mei 2024, groeide uit tot een symbolisch keerpunt: in september besloten ook drie invloedrijke westerse landen – Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Canada – Palestina officieel als staat te erkennen. Deze stap markeert een verschuiving in het westerse beleid, waarin tot dan toe voorzichtig werd omgesprongen met de kwestie om Israël niet te vervreemden en Hamas niet te belonen.
Omslag door humanitaire crisis
Lange tijd bleven landen als Frankrijk, het VK en Canada vasthouden aan een abstracte steun voor een tweestatenoplossing. De Franse president Emmanuel Macron weigerde nog in mei een “emotionele erkenning” te doen. Maar naarmate de Israëlische beperkingen op humanitaire hulp aan Gaza verergerden, groeide achter de schermen het besef dat passiviteit de hoop op een Palestijnse staat onherroepelijk zou ondermijnen.
De verergerde crisis, in combinatie met Israëlisch kolonistengeweld op de Westelijke Jordaanoever, leidde tot intensief overleg tussen Macron, de Britse premier Keir Starmer en de Canadese premier Mark Carney. Volgens bronnen waren de drie leiders in juni en juli vrijwel dagelijks in contact. Macron bleek uiteindelijk het meest vasthoudend.
Macron zet de toon
Op 24 juli verraste Macron de internationale gemeenschap door aan te kondigen dat Frankrijk in september tijdens de Algemene Vergadering van de VN Palestina officieel zou erkennen. De relatief milde reactie van de Amerikaanse president Donald Trump – die het besluit “geen gewicht” gaf, maar Macron “een geweldige vent” noemde – bood ruimte voor andere landen om te volgen.
Twee dagen later besprak Macron de erkenning met Starmer en de Duitse bondskanselier Friedrich Merz. Starmer kreeg van Trump in Schotland geen expliciete steun, maar besloot toch door te zetten. Hij riep zijn kabinet voortijdig terug van reces en stelde: tenzij Israël met een staakt-het-vuren en vredesplan komt, zou het VK Palestina in september erkennen.
Kort daarna bracht Starmer zijn Canadese ambtgenoot Carney op de hoogte. Toen ook het VK zich aansloot bij Macron, kon Canada niet achterblijven. “Internationale samenwerking is essentieel voor duurzame vrede in het Midden-Oosten,” aldus Carney op 30 juli, zes dagen na de Franse aankondiging.
Gevolgen vooral diplomatiek
Hoewel de erkenningen weinig praktische veranderingen met zich meebrengen – de VS behoudt immers zijn vetorecht in de VN-Veiligheidsraad – is de diplomatieke betekenis ervan aanzienlijk. Meer dan driekwart van de 193 VN-lidstaten erkent Palestina al, maar de steun van invloedrijke G7-landen maakt het voor Israël moeilijker om het groeiende pro-erkenningskamp als marginaal af te doen.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio noemde de stap “irrelevant”, en landen als Duitsland, Italië en Japan blijven vooralsnog terughoudend. Toch ziet Richard Gowan van de International Crisis Group het als een breuk met het verleden: “Westerse kernlanden beginnen het standpunt van het mondiale zuiden te benaderen.”