Als er geen onafhankelijke verkiezingsautoriteit wordt ingesteld, zullen in de toekomst “nog grotere fouten worden gemaakt dan nu al het geval is geweest.” Dat stelt verkiezingsdeskundige Lothar Boksteen, voormalig voorzitter van zowel het Centraal Hoofdstembureau (CHS) als het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB). Volgens hem was er deze verkiezingen sprake van een gebrek aan toewijding bij verkiezingsautoriteiten.
Ook onderminister van Binnenlandse Zaken, Maurits Hassankhan, erkent dat het verkiezingsproces werd bemoeilijkt door interpretatieverschillen en onduidelijkheden bij diverse verkiezingsorganen. Beide heren reageren op het proces-verbaal dat het OKB opstelde bij de bindende verklaring van de verkiezingsuitslag, afgelopen vrijdag in de ballroom van hotel Torarica.
Fouten en onduidelijkheden
Het OKB wees op talloze fouten bij stembureauleden, hoofdstembureaus en het ministerie van Binnenlandse Zaken, maar achtte die niet ernstig genoeg om de uitslag niet bindend te verklaren. Hassankhan stelt dat deze problemen bij het ministerie bekend zijn en dat er een onderzoek zal volgen.
Een belangrijke oorzaak van de chaos ligt volgens hem en Boksteen bij de nieuwe kiesregeling, waarvan verschillende bepalingen te laat of onvoldoende zijn opgepakt. Hassankhan benadrukt dat het ministerie geen blaam treft voor bepaalde fouten, zoals de toevoeging van twee extra ressortraadszetels in Moengo. “Dat is een aangelegenheid van het parlement,” aldus de onderminister.
Structurele gebreken en aanbevelingen
Een ander knelpunt is het ineffectieve verhuissysteem van Suriname. Volgens Hassankhan leidt dit tot fouten zoals het verstrekken van meerdere oproepingskaarten op één adres. “Verhuizingen zouden wettelijk verplicht moeten worden aangegeven en uitsluitend mogen plaatsvinden met medeweten van het Centraal Bureau voor Burgerzaken (CBB).”
Hassankhan wijst er verder op dat de gewijzigde kiesregeling niet werd voorzien van een motivering, wat leidde tot interpretatieproblemen. “Ook dat is een gemis dat het parlement moet worden aangerekend. Het ministerie heeft echter besloten om, in lijn met het advies van de president, zelf een motivering te formuleren.”
Boksteen betreurt het dat het proces-verbaal van het OKB geen aparte paragraaf bevat met aanbevelingen aan de overheid. “Hoewel fouten zijn benoemd, moeten aanbevelingen expliciet worden opgenomen om effectief bij te dragen aan het evaluatieproces.” Hij stelt dat sommige verbeteringen, zoals bij het digitale toewijzingssysteem voor ressortraadszetels, wél op tijd werden gesignaleerd, maar niet zijn doorgevoerd.
Onenigheid tussen verkiezingsorganen
Volgens Hassankhan zijn er structurele meningsverschillen tussen het CHS en het OKB over hun respectieve bevoegdheden. Vooral de rol en reikwijdte van OKB-waarnemers is onderwerp van discussie. “We hebben geprobeerd beide instanties met elkaar in gesprek te brengen om misverstanden te voorkomen, maar dat heeft weinig opgeleverd,” zegt hij.
Tot slot pleit Boksteen voor de instelling van een permanente, onafhankelijke verkiezingsautoriteit. “Dat zou een belangrijke stap zijn om toekomstige fouten te voorkomen en het vertrouwen in het verkiezingsproces te herstellen.”