Duizenden mensen zijn woensdag samengekomen in het Vredespark van Hiroshima voor de 80e
herdenking van de eerste inzet van een kernwapen in oorlogstijd. Overlevenden,
overheidsfunctionarissen en vertegenwoordigers uit maar liefst 120 landen en regio’s stonden stil
bij de tragedie van 6 augustus 1945 en riepen op tot wereldwijde nucleaire ontwapening.
De Japanse stad werd destijds verwoest door de Amerikaanse uraniumbom ‘Little Boy’, waarbij
circa 78.000 mensen direct omkwamen. Tegen het einde van 1945 liep het dodental verder op
door brandwonden, stralingsziekten en verwondingen. Drie dagen later werd Nagasaki getroffen
door een tweede bom, waarna Japan op 15 augustus capituleerde en de Tweede Wereldoorlog
formeel eindigde.
Traditie en bezinning tijdens herdenking
In een plechtige ceremonie werden bloemen en water geofferd — symbolisch voor de verlichting
van het lijden van de overlevenden, de hibakusha. Precies om 8.15 uur, het moment van de
explosie, viel een minuut stilte. Daarna las de burgemeester van Hiroshima, Kazumi Matsui, de
jaarlijkse vredesverklaring voor. Hij sprak zijn zorgen uit over de wereldwijde militarisering en
de aanhoudende afhankelijkheid van kernwapens.
“Onder wereldleiders leeft steeds vaker het idee dat kernwapens noodzakelijk zijn voor nationale
veiligheid,” aldus Matsui. “Maar deze houding ondermijnt niet alleen de lessen uit het verleden,
maar ook het fundament van internationale vrede en veiligheid.”
Matsui riep wereldleiders op om Hiroshima met eigen ogen te aanschouwen:
“Zie hier de realiteit van nucleaire verwoesting, en trek daaruit de enige juiste conclusie: dit mag
nooit meer gebeuren.”
Boodschap van hoop en urgentie
Naast toespraken en ceremoniële momenten, lazen Japanse schoolkinderen vredesboodschappen
voor in het kader van de ‘Belofte van Vrede’. Ook werd een verklaring gedeeld namens VN-
secretaris-generaal António Guterres, met een oproep tot wereldvrede en het volledig afschaffen
van kernwapens.
Een opvallende aanwezige was de 71-jarige Yoshikazu Horie, die tegenover persbureau Reuters
zijn zorgen uitsprak:
“Het voelt alsof de geschiedenis zich herhaalt. Er is zoveel conflict, ook dicht bij huis. Ik maak
me zorgen om mijn kleinkinderen – ik wil dat zij opgroeien in vrede.”
Hibakusha en politieke terughoudendheid
Het aantal nog levende hibakusha is inmiddels gedaald tot onder de 100.000. Velen van hen
werden jarenlang gestigmatiseerd en gemeden uit angst voor straling en genetische schade. Hun
verhalen blijven echter een krachtig moreel kompas voor de generaties na hen.
Hoewel Japan zich wereldwijd profileert als voorvechter van nucleaire ontwapening, heeft het
land het VN-verdrag dat het bezit van kernwapens volledig verbiedt nog altijd niet ondertekend
— een punt van kritiek onder vredesactivisten en overlevenden.
De herdenking in Hiroshima dient niet alleen als moment van reflectie, maar ook als oproep tot
actie: een wereld zonder kernwapens blijft mogelijk — mits politieke wil en moreel leiderschap
voorrang krijgen boven militaire logica.