Wat ooit sciencefiction leek, is in Duitsland bittere ernst geworden. Het land transformeert zijn militaire strategie radicaal en omarmt nieuwe technologieën als autonome wapensystemen, AI-gestuurde drones en zelfs spionage-insecten. Duitsland wil niet langer toeschouwer zijn, maar een leidende rol spelen in de Europese defensie-industrie.
Aan de basis van deze technologische revolutie staan jonge defensie-start-ups zoals Helsing, die AI integreert in wapensystemen en slagveldanalyse. Sinds de Russische inval in Oekraïne is de vraag naar geavanceerde militaire technologie in Europa explosief gestegen. Helsing, inmiddels gewaardeerd op 12 miljard dollar, is nu Europa’s meest waardevolle defensie-start-up.
“Europa beseft eindelijk wat er op het spel staat,” aldus medeoprichter Gundbert Scherf. “We willen Europa zijn ruggengraat teruggeven.”
Miljardeninjectie vanuit Berlijn
Onder de regering van bondskanselier Friedrich Merz heeft Duitsland zijn militaire ambities fors opgevoerd. Het jaarlijkse defensiebudget moet tegen 2029 verdrievoudigen tot maar liefst 162 miljard euro. Voor het eerst in decennia investeert Europa hiermee meer in defensie dan de Verenigde Staten.
Een belangrijk onderdeel van deze koerswijziging is het versterken van de eigen industrie. Nieuwe wetgeving geeft start-ups en Europese bedrijven voorrang bij overheidsaanbestedingen. Bovendien zijn bureaucratische belemmeringen drastisch teruggeschroefd. Minister van Defensie Boris Pistorius zei hierover: “Geld is geen excuus meer.”
Biotechnologie aan het front
De technologische ontwikkelingen zijn futuristisch – en controversieel. Duitse bedrijven ontwikkelen onder meer miniatuuronderzeeërs, autonome gevechtsrobots en zelfs cyborg-insecten die als levende spionnen opereren.
Het bedrijf Swarm Biotactics werkt aan bestuurbare kakkerlakken, uitgerust met camera’s en sensoren. “Onze bio-robots gebruiken neurale stimulatie en kunnen zelfstandig of op afstand opereren,” verklaart CEO Stefan Wilhelm. De inzet van deze diertjes is gericht op verkenningsmissies in vijandig gebied.
Industrie in transitie: van auto naar defensie
Wat de motor vormt achter deze militaire innovaties? De traditionele Mittelstand – het netwerk van kleine en middelgrote ondernemingen dat jarenlang de Duitse auto-industrie ondersteunde. Nu deze sector krimpt, maken veel bedrijven de overstap naar defensie.
“Wij krijgen dagelijks sollicitaties van autotechnici,” vertelt Stefan Thumann van het munitiebedrijf Donaustahl. “Start-ups leveren de hersens, het Mittelstand de spieren.”
Meer dan wapens: defensie als innovatieversneller
Volgens investeerders en technologie-experts is de militaire sector niet alleen essentieel voor veiligheid, maar ook een aanjager van economische vooruitgang. Historisch gezien zijn veel civiele uitvindingen – zoals internet, GPS en straalmotoren – voortgekomen uit militaire toepassingen.
“Een sterke defensiesector betekent ook een sterke economie en technologische vooruitgang,” zegt Markus Federle van investeringsfonds Tholus Capital.
Duitsland telt inmiddels drie zogeheten defensie-unicorns: Helsing, het dronebedrijf Quantum Systems, en het Portugese Tekever. Verwacht wordt dat dit aantal snel toeneemt, nu Duitsland zich opwerpt als architect van een nieuwe, hightech Europese defensie.