De inlichtingendiensten van Nederland en Duitsland hebben gezamenlijk bewijs verzameld van het systematisch gebruik van verboden chemische wapens door Rusland in Oekraïne. Uit een gezamenlijke verklaring, gepubliceerd op vrijdag, blijkt dat verstikkende gassen via drones worden ingezet om Oekraïense soldaten uit loopgraven te verdrijven, waarna ze onder vuur worden genomen.
Verontrustende escalatie
De Nederlandse minister van Defensie, Ruben Brekelmans, noemt de bevindingen zorgwekkend. “We kunnen bevestigen dat Rusland het gebruik van chemische wapens intensiveert. Het normaliseren en standaardiseren van dit soort inzet is zeer verontrustend,” aldus Brekelmans in gesprek met persbureau Reuters. Hij pleit voor strengere sancties tegen Moskou.
De Duitse inlichtingendienst BND bevestigt de informatie, die volgens beide landen afkomstig is uit onafhankelijke observaties. Eerder beschuldigden de Verenigde Staten Rusland al van het gebruik van chloropikrine, een verboden gas dat voor het eerst werd ingezet tijdens de Eerste Wereldoorlog. Oekraïne heeft sinds het begin van de oorlog duizenden incidenten gemeld waarbij chemische middelen zouden zijn ingezet.
In strijd met internationaal recht
Het gebruik van chemische wapens is een overtreding van het Chemisch Wapenverdrag, dat wordt gecontroleerd door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. Tot op heden heeft de OPCW echter geen officieel onderzoek ingesteld, omdat hiervoor eerst een formeel verzoek van lidstaten nodig is.
Rusland ontkent categorisch het gebruik van verboden middelen en beschuldigt Oekraïne van soortgelijke daden, wat door Kiev als propaganda van de hand wordt gewezen.
Volgens Brekelmans zijn er inmiddels minstens drie dodelijke slachtoffers gevallen door chemische aanvallen, en hebben meer dan 2.500 Oekraïense militairen zich gemeld met symptomen van chemisch letsel.
Georganiseerd en doelgericht
Het hoofd van de Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD, Peter Reesink, spreekt van bewijs voor een grootschalig Russisch programma voor chemische oorlogsvoering. “Er is sprake van duidelijke instructies aan troepen, wetenschappelijk onderzoek en grootschalige productie van chemische middelen. De inzet is niet willekeurig, maar georganiseerd en systematisch,” aldus Reesink. De middelen worden onder meer verspreid via drones met gasflesjes of zogenoemde ‘peertjes’.
Internationale druk en sancties
Nederland overweegt, samen met de Europese Commissie, extra sancties tegen Russische personen en entiteiten die betrokken zijn bij de productie of inzet van chemische wapens. Brekelmans roept daarnaast op om Rusland te weren uit internationale organisaties, zoals de uitvoeringsraad van de OPCW.
“Als we deze praktijken niet blootleggen en bestraffen, zullen ze zich uitbreiden en mogelijk navolging krijgen,” waarschuwde hij.