De belangenafweging die het Hof van Justitie (HvJ) heeft gemaakt in de zaken die politieke partijen hadden aangespannen tegen de Staat en de verkiezingsautoriteiten, was volgens persrechter Ishwardat Sonai noodzakelijk om de verkiezingen van 25 mei veilig te stellen. “De verkiezingen hadden in gevaar kunnen komen als er gehoor was gegeven aan de eisen van de klagende partijen,” aldus Sonai tijdens een persmoment op woensdag.
Hoewel het Hof erkende dat het “aannemelijk” is dat partijen zoals de NDP, DNL, A20 en VLS hun kandidatenlijsten hebben ingediend, is dat juridisch nog geen vaststelling van feiten. “Of die lijsten daadwerkelijk zijn ingediend conform de wettelijke voorschriften, moet in een bodemprocedure worden onderzocht,” legt Sonai uit.
Geen volledige procedure in kort geding
Volgens de rechter moeten partijen zich bewust zijn van de beperkingen van een kort geding. In deze procedure is geen ruimte om uitgebreid onderzoek te doen of getuigen te horen. Een meer geschikte weg was een verkorte bodemprocedure, waarin diepgaander en definitief kan worden geoordeeld. “Je kunt niet verwachten dat het Hof buiten de grenzen van het kort geding treedt,” zegt Sonai. “Daarvoor is de bodemrechter het juiste forum.”
Sonai verwerpt ook de indruk dat het Hof de partijen “aan het lijntje” zou hebben gehouden. Integendeel, volgens hem waren het juist de politieke partijen zelf die voor de snellere, maar minder diepgravende route van het kort geding kozen.
Geen garanties of politieke toezeggingen
In reactie op berichten over een vermeende toezegging aan VLS op 19 april stelt Sonai dat hierover niets in het vonnis is terug te vinden. De bewering dat kamervoorzitter Dinesh Sewratan de partij alternatieven binnen het verkiezingsproces zou hebben aangeboden, is niet juridisch onderbouwd en kan volgens de persrechter niet door het Hof worden bevestigd of weersproken.
Ook het verwijt dat de verkiezingsautoriteiten tekort zijn geschoten, heeft volgens Sonai geen directe relevantie voor de inhoud van de vonnissen. “Fouten in de organisatie zijn geen juridische gronden als partijen dat zelf niet in hun vordering aanhalen.”
Organisatorische tekortkomingen
Toch erkent Sonai dat er buiten de juridische procedures om, fouten zijn gemaakt in de verkiezingsvoorbereidingen. Zo verschenen kandidatenlijsten niet tijdig in het Advertentieblad van de Republiek Suriname en ontstonden problemen bij het drukken van voorbeeldstembiljetten. Deze tekortkomingen hebben geleid tot een vertraging van ongeveer tien dagen op de verkiezingskalender. “Maar de rechter mag alleen oordelen over wat in de rechtszaak wordt ingebracht. Als iets niet is gevorderd, blijft het buiten de uitspraak.”
Discussie over rol president ligt bij de wetgever
Op de vraag of president Santokhi zich in een belangenconflict bevindt als voorzitter van een politieke partij én als instituut betrokken bij beroepsprocedures, wilde Sonai geen oordeel geven. “Die kwestie hoort thuis bij de wetgever,” aldus de persrechter.
De veroordeling van de Staat tot het betalen van proceskosten komt voort uit het feit dat de rechter het verweer van de overheid verwierp. De Staat had betoogd dat de politieke partijen hun kandidatenlijsten niet correct hadden ingediend, maar kon dat onvoldoende onderbouwen.