De wereldwijde financiële markten zijn opnieuw in beroering geraakt nadat de goudprijs dinsdag een historisch hoogtepunt bereikte. De stijging volgt op een reeks scherpe uitlatingen van de Amerikaanse oud-president Donald Trump richting de voorzitter van de Federal Reserve, Jerome Powell. Beleggers maken zich zorgen over de mogelijke ondermijning van de onafhankelijkheid van de centrale bank, wat de volatiliteit op de markten verder aanwakkert.
De onrust komt bovenop de al bestaande spanningen door Amerikaanse importheffingen, die wereldwijd zorgen voor handelsonzekerheid. Trumps kritiek op Powell kreeg vorige week nieuwe brandstof toen hij diens waarschuwing over de inflatoire effecten van de heffingen openlijk afwees. Trump stelde toen dat Powell “snel” ontslagen zou kunnen worden, en herhaalde maandag zijn ongenoegen op het sociale platform Truth Social. Daar noemde hij Powell onder meer een “grote verliezer” en bekritiseerde hij hem voor zijn trage beleid.
Volgens Trump is er nauwelijks nog sprake van inflatie, en zouden energie- en voedselprijzen juist zijn gedaald. Hij wees daarbij op de recente renteverlagingen van de Europese Centrale Bank als voorbeeld van hoe monetair beleid volgens hem gevoerd zou moeten worden.
De suggestie dat Trump mogelijk actie onderneemt om Powell uit zijn functie te zetten, heeft tot bezorgdheid geleid onder beleggers. Zijn economisch adviseur Kevin Hassett gaf onlangs aan dat het team van Trump onderzoekt of een dergelijk ontslag juridisch mogelijk is.
De financiële markten reageerden fel: de drie grote Amerikaanse beursindices sloten maandag met een verlies van ongeveer 2,5 procent. Beleggingsanalist Tapas Strickland van de National Australia Bank merkte op dat de eerste uitlatingen van Trump vorige week nog weinig effect hadden, maar dat het tweede offensief op maandag leidde tot een golf van risicomijdend gedrag onder beleggers.
“Ongeacht of Trump juridisch kan ingrijpen bij de Fed of niet, dit conflict maakt duidelijk hoe kwetsbaar het vertrouwen in Amerikaans economisch beleid is geworden,” aldus Strickland.
Goud steeg tot boven de 3.500 dollar per ounce, aangewakkerd door een vlucht naar veilige havens. De dollar bleef onder druk staan, ondanks een lichte stabilisatie na de uitverkoop van maandag.
Op de eerste volledige handelsdag na Pasen vertoonden de aandelenbeurzen wereldwijd een gemengd beeld. In Azië daalden onder andere Tokio, Sydney, Seoel en Manilla, terwijl Hongkong, Shanghai en Jakarta terrein wonnen. In Europa lieten Parijs en Frankfurt verliezen zien, terwijl Londen vrijwel stabiel bleef.
Financiële experts waarschuwen dat een daadwerkelijke poging om Powell te ontslaan een diepgaande vertrouwenscrisis zou kunnen veroorzaken. “Zou Powell uit zijn functie worden gezet, dan kunnen we een storm verwachten: forse koersdalingen, massale verkoop van staatsobligaties en een kelderende dollar,” aldus Michael Brown, marktstrateeg bij Pepperstone.
Volgens Brown zou de vrees voor een politieke greep op het monetaire beleid wereldwijd een enorme kapitaalvlucht uit Amerikaanse activa teweegbrengen. “Een aantasting van de onafhankelijkheid van de Fed is een rode lijn. Het zou de fundamenten van het wereldwijde financiële systeem kunnen schokken.”