Het Venezolaanse Openbaar Ministerie is een formeel onderzoek gestart naar de Salvadoraanse
president Nayib Bukele en twee van zijn topfunctionarissen wegens het vermeende misbruik van
meer dan 250 Venezolaanse gevangenen in El Salvador. Dat maakte procureur-generaal Tarek
Saab maandag bekend tijdens een persconferentie in Caracas.
De gedetineerden, die volgens mensenrechtenorganisaties zouden behoren tot de bende Tren de
Aragua, werden in maart vanuit de VS overgebracht naar El Salvador op basis van de omstreden
Alien Enemies Act uit 1798. Familieleden en advocaten ontkennen echter dat het om bendeleden
ging.
Beschuldigingen van mishandeling
Volgens Saab zijn de Venezolanen in de zwaar bewaakte CECOT-gevangenis onderworpen aan
grove mensenrechtenschendingen, waaronder seksueel misbruik, fysieke mishandeling, medische
verwaarlozing en het verstrekken van vervuild voedsel en drinkwater. Hij beschuldigt niet alleen
president Bukele, maar ook minister van Justitie Gustavo Villatoro en gevangenisdirecteur Osiris
Luna Meza.
Tijdens de persconferentie werden videobeelden getoond van voormalige gevangenen die
verwondingen vertoonden, waaronder blauwe plekken, littekens en een uitgevallen tand.
Onafhankelijke verificatie van de beelden is nog niet mogelijk, maar ten minste twee personen in
de video zijn geïdentificeerd als ex-gedetineerden van CECOT.
Diplomatieke ruil en terugkeer
De groep van 254 Venezolanen keerde afgelopen vrijdag terug naar Venezuela in het kader van
een gevangenenruil met de Verenigde Staten. In ruil daarvoor kwamen ook 10 Amerikaanse
staatsburgers en 80 Venezolanen vrij uit Venezolaanse detentie. Volgens
mensenrechtenorganisatie Foro Penal zijn hiervan tot dusver slechts 48 daadwerkelijk
vrijgelaten.
Na aankomst worden de ex-gevangenen medisch onderzocht en ondervraagd. Slechts zeven van
hen zouden volgens de regering een ernstig strafblad hebben. De rest zou ten onrechte vast
hebben gezeten.
Menselijke kant van de terugkeer
In de stad Maracaibo bereidde Yajaira Fuenmayor zondag traditionele arepas en vis voor haar
zoon Alirio Guillermo Belloso, die maandenlang vastzat in El Salvador. “Ik denk alleen aan zijn
honger. Hij houdt van arepas, dus die liggen al klaar,” zei ze emotioneel.
Interne kritiek op Venezuela
Hoewel Venezuela het onderzoek tegen El Salvador instelt, ligt het land zelf ook onder vuur
wegens het aanhouden van politieke gevangenen. De oppositie spreekt van een “draaideurbeleid”
waarbij gevangenen worden vrijgelaten en anderen snel daarna worden opgepakt. Momenteel zouden nog zo’n duizend mensen om politieke redenen vastzitten, met 12 nieuwe arrestaties
recent gemeld.
De Venezolaanse overheid heeft nog geen publieke reactie gegeven op de status van de
vrijgelaten gevangenen.