Door stijgende temperaturen en actieve seismische en vulkanische processen lopen meerdere
gletsjers in Chili een verhoogd risico op instorting, aardverschuivingen en ijslawines. Dat blijkt
uit een recente studie van de Universiteit van Chili, gepubliceerd in het wetenschappelijke
tijdschrift Journal of South American Earth Sciences.
Het onderzoek modelleerde diverse risicofactoren, waaronder het plotseling leeglopen van
gletsjermeren, modderstromen, puinlawines en abrupte versnellingen in de gletsjerbeweging.
Volgens geoloog Felipe Ugalde, een van de auteurs van de studie, zijn minstens tien gletsjers in
het land “hoogst kwetsbaar” voor één of meerdere van deze destabiliserende factoren.
Het gaat met name om gletsjers met steile ijsrichels, ijsmassa’s in de nabijheid van actieve
vulkanen, en gletsjers met afkalvende meren aan hun voet. Ugalde benadrukt dat drie van de
meest risicovolle gletsjers zich bevinden rond de San José-vulkaan – een actieve vuurberg waar
het risico op laharstromen aanzienlijk is. Laharstromen zijn destructieve modderstromen,
gevormd door een mengsel van smeltwater, vulkanisch as en puin.
Wereldwijd verliezen gletsjers in versneld tempo massa door de opwarming van de aarde. Dit
maakt hen instabieler. “Bij hoge temperaturen dringt smeltwater of regen door tot de basis van de
gletsjer, waar het als smeermiddel werkt,” legt Ugalde uit. “Dat versnelt het proces van ‘calving’,
waarbij grote ijsdelen plots afbreken.”
Deze instabiliteit is een direct gevolg van de klimaatverandering. Zelfs gletsjers in hoge
berggebieden raken uit balans door stijgende gemiddelde luchttemperaturen. Chili telt duizenden
gletsjers, waarvan veel zich bevinden in aardbevingsgevoelige zones langs de zogenoemde ‘Ring
of Fire’ – een seismisch actieve gordel rondom de Grote Oceaan.
De studie onderstreept de noodzaak voor versnelde monitoring en betere bescherming van
gletsjers in het Andesgebied. Wetenschappers en beleidsmakers pleiten voor actie, nu de dreiging
van gletsjerinstorting en klimaatgevolgen steeds tastbaarder wordt.