Nu Rusland zijn economische betrokkenheid bij Cuba terugschroeft, neemt China steeds
nadrukkelijker het voortouw. In het oostelijke stadje Jatibonico, waar stroomuitval en paard-en-
wagen nog dagelijks beeld bepalen, symboliseert een stilgevallen suikermolen de economische
stilstand van het eiland. De beloofde wederopbouw door het Russische Progress Agro bleef uit,
maar aan de rand van de stad verrijst nu een Chinees gefinancierd zonnepark – een zichtbare
belofte van een nieuw partnerschap.
Zonne-energie als levenslijn
Het zonnepark in Jatibonico maakt deel uit van een breder Chinees investeringsplan: 55 zonne-
energieprojecten verspreid over Cuba. Eén daarvan werd in februari feestelijk geopend nabij
Havana, in aanwezigheid van president Miguel Díaz-Canel en de Chinese ambassadeur Hua Xin.
Sindsdien zijn acht parken operationeel geworden, goed voor 400 megawatt – een derde van het
huidige dagelijkse stroomtekort. Tegen eind 2025 moet dit oplopen tot 1.100 MW, en tegen 2028
zelfs tot 2.000 MW, wat neerkomt op bijna tweederde van Cuba’s huidige stroombehoefte.
China’s steun beperkt zich niet tot energie alleen. Vanuit havens zoals Shanghai en Tianjin
worden zonnepanelen, staal en bouwmateriaal geleverd. Opvallend zijn de vrachtwagens met
Chinese opschriften die, onder streng toezicht van Chinese technici, materiaal vervoeren naar
afgelegen gebieden. “Ze houden alles in de gaten, van brandstofverbruik tot routes,” zegt
vrachtwagenchauffeur Noel González. “Maar ze doen wat ze beloven.”
Rusland: veel woorden, weinig daden
In contrast met China’s tastbare aanwezigheid, vallen de Russische inspanningen tegen. Hoewel
Moskou in 2023 onder leiding van vicepremier Dmitri Tsjernysjenko een staalfabriek heropende
met een lening van $100 miljoen, kwam de productie amper op gang: slechts 4.200 ton ten
opzichte van de geplande 62.000. De fabriek ligt nu stil. “We horen niets meer. Dan weten we dat
er niets gebeurt,” aldus bakker Esperanza Pérez uit Jatibonico.
Ook andere Russische projecten, zoals een geplande ‘Rusmarket’ in Havana, restauraties van
koloniale gebouwen en de herontwikkeling van het ooit populaire Tarará-strandresort, blijven
steken in de planfase. In Tarará zijn de meeste huizen vervallen, en de beloofde Russische winkel
is inmiddels al twee jaar vertraagd.
Diplomatie in beweging
Desondanks blijft Rusland zich opwerpen als partner. In mei 2025 kondigde Tsjernysjenko aan
dat er $1 miljard beschikbaar komt voor Russische bedrijven die in Cuba willen investeren. Hij
noemde Cuba een “betrouwbare partner”, maar temperde verwachtingen: “Niets gebeurt in één
klap. We nemen kleine stappen.”
Analisten zijn kritisch. William LeoGrande, hoogleraar aan American University, stelt: “De
Russische beloften zijn vaak groter dan de uitvoering.” Daartegenover staat China, dat volgens
hem Cuba daadwerkelijk een l