De Japanse regeringscoalitie onder leiding van premier Shigeru Ishiba heeft bij de verkiezingen voor het Hogerhuis een gevoelige nederlaag geleden. Volgens voorlopige uitslagen van de publieke omroep NHK zijn de Liberaal-Democratische Partij (LDP) en coalitiepartner Komeito er niet in geslaagd om hun meerderheid in de 248 zetels tellende Senaat te behouden. Daarmee verliest Ishiba opnieuw politieke grond, nadat zijn coalitie eerder al de meerderheid in het machtigere Lagerhuis kwijtraakte.
Van de Senaatszetels stond de helft ter stemming, en hoewel zes uitslagen maandagochtend nog niet definitief waren, is het duidelijk dat de coalitie onder de cruciale grens van 50 zetels blijft. Premier Ishiba erkende zondagavond tegenover NHK de verkiezingsnederlaag. “Ik aanvaard deze harde uitkomst met ernst,” verklaarde hij. Bij TV Tokyo benadrukte hij later het belang van de komende handelsbesprekingen met de Verenigde Staten. Japan heeft tot 1 augustus de tijd om een akkoord te sluiten, om extra Amerikaanse importtarieven te voorkomen.
Boze kiezer, stijgende prijzen
De verkiezingsuitslag weerspiegelt de groeiende ontevredenheid onder de bevolking, vooral over de stijgende kosten van levensonderhoud. De grootste oppositiepartij, de Constitutionele Democratische Partij, eindigde als tweede, terwijl kleinere partijen die pleiten voor belastingverlaging en ruimere overheidsbestedingen aanzienlijke winst boekten. De prijsstijgingen van basisproducten zoals rijst lijken daarbij een belangrijke rol te hebben gespeeld.
Opvallend was ook de winst van de rechts-populistische partij Sanseito, die tijdens de coronapandemie bekendheid verwierf via sociale media. Met een campagne gericht op immigratiebeperking en nationalistisch sentiment behaalde Sanseito naar verwachting ten minste 13 extra zetels.
Toenemende kritiek binnen eigen partij
De verkiezingsuitslag vormt een nieuwe tegenvaller voor premier Ishiba, die al onder zware druk staat sinds de nederlaag bij de Lagerhuisverkiezingen in oktober. Binnen de LDP groeit het ongenoegen over zijn leiderschap, al gaf Ishiba aan niet te zullen aftreden.
Politieke analisten waarschuwen dat de regering genoodzaakt zal zijn om samen te werken met de oppositie, wat de begrotingsonderhandelingen zal bemoeilijken. Volgens politicoloog Yu Uchiyama (Universiteit van Tokio) kan dit leiden tot toenemende nervositeit op de financiële markten: “Het budget zal blijven groeien, en internationale beleggers zullen daar niet mild op reageren.”
Hoewel Ishiba voorlopig aanblijft als partijleider, lijkt zijn positie meer dan ooit ter discussie te staan.