Washington/Teheran/Jeruzalem
De recente Amerikaanse luchtaanvallen op Iraanse nucleaire installaties hebben Iran’s kernprogramma niet volledig stilgelegd, maar slechts tijdelijk vertraagd. Dat blijkt uit een voorlopig rapport van de Amerikaanse Defensie-inlichtingendienst (DIA), waarmee eerdere beweringen van president Donald Trump worden tegengesproken.
Beperkte schade aan nucleaire infrastructuur
Volgens het DIA-rapport zijn slechts de ingangen van twee ondergrondse nucleaire faciliteiten verwoest, terwijl de belangrijkste structuren en delen van de centrifugecapaciteit intact zijn gebleven. Ook de voorraden verrijkt uranium zouden grotendeels onaangetast zijn. De vertraging in het Iraanse kernprogramma wordt geschat op maximaal twee maanden.
Het Witte Huis bestempelde deze analyse als “volledig onjuist” en benadrukte dat de inzet van zware bunker-busterbommen het programma van Iran aanzienlijk heeft verzwakt. President Trump beweerde eerder dat de aanvallen Iran’s nucleaire capaciteit volledig hadden uitgeschakeld.
Staakt-het-vuren onder druk
De militaire spanningen leidden uiteindelijk tot een wapenstilstand tussen Iran en Israël, na twaalf dagen van intens conflict. Beide landen gaven aan voorlopig af te zien van verdere luchtaanvallen. President Trump kondigde het staakt-het-vuren aan, maar bekritiseerde tegelijkertijd beide partijen wegens vermeende schendingen van de afspraak.
Premier Netanyahu verklaarde dat Israël zijn strategische doelen had bereikt, waaronder het neutraliseren van een nucleaire dreiging en de vernietiging van duizenden vijandelijke raketten. Tegelijkertijd benadrukte hij dat verdere Israëlische aanvallen zijn opgeschort op verzoek van de Amerikaanse president.
Aan Iraanse zijde sprak president Masoud Pezeshkian van een “grote overwinning” en toonde zich bereid tot dialoog met de VS. In een gesprek met de Saudische kroonprins zou hij die bereidheid hebben bevestigd.
Twijfels over duurzaamheid
Ondanks de officiële instemming met het bestand, kwamen al snel nieuwe beschuldigingen van schendingen. Israël zou een radarinstallatie nabij Teheran hebben aangevallen als vergelding voor raketbeschietingen. Iran ontkent na het ingaan van het bestand nog raketten te hebben afgevuurd en beschuldigt Israël ervan het bestand pas later te zijn gaan naleven.
President Trump verklaarde bij vertrek naar de NAVO-top: “Ik moet Israël nu tot bedaren brengen. Ze zijn al zo lang aan het vechten dat ze hun eigen strategie uit het oog verliezen.”
Humanitaire en economische balans
De korte maar hevige confrontatie eiste een zware tol. Iran meldt 610 doden en ruim 4.700 gewonden, terwijl aan Israëlische zijde 28 doden vielen door raketinslagen — het hoogste aantal slachtoffers door Iraanse projectielen ooit.
Ondertussen zijn de luchthavens in beide landen heropend en zijn de beperkingen op het openbare leven opgeheven. Israël kondigde het einde aan van een belangrijke fase in het conflict, maar hervat wel zijn operaties tegen Hamas in Gaza.
Wereldwijde reacties
De aankondiging van het staakt-het-vuren leidde tot opluchting op de financiële markten. De olieprijzen daalden scherp, terwijl aandelenbeurzen wereldwijd stegen. Toch blijven analisten waarschuwen dat het wapenstilstand broos is, gezien het diepe onderlinge wantrouwen.
Een teruggekeerde evacué uit Tel Aviv vatte het gevoel bondig samen:
“De oorlog is voorbij. Ze had nooit mogen beginnen.”