Iran heeft fel gereageerd op nachtelijke luchtaanvallen van de Verenigde Staten en Israël op drie nucleaire locaties, waaronder de zwaar beveiligde verrijkingsfaciliteit in Fordow. De Iraanse regering spreekt van een ernstige schending van het internationaal recht en dreigt met harde vergeldingsmaatregelen.
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Abbas Araqchi, noemde de aanval “een daad van agressie” en benadrukte dat diplomatie pas mogelijk is nadat Teheran gepast heeft gereageerd. “De VS begrijpt alleen de taal van geweld en dreiging,” aldus Araqchi. Iran behoudt zich “alle opties” voor om zijn soevereiniteit en belangen te verdedigen.
Kort na de aanval vuurden de Iraanse Revolutionaire Garde circa 40 raketten af op Israëlische steden. Vooral Tel Aviv werd zwaar getroffen. Er zijn meldingen van tientallen gewonden en aanzienlijke schade. Miljoenen Israëli’s zochten beschutting in schuilkelders. Desondanks lijkt Iran zijn zwaarste vergeldingsopties – zoals aanvallen op Amerikaanse bases of het blokkeren van de Straat van Hormuz – nog niet te hebben ingezet.
De Amerikaanse president Donald Trump bevestigde dat de VS zich formeel heeft aangesloten bij de Israëlische militaire campagne. Hij noemde de aanval op Iraanse nucleaire installaties een “spectaculaire militaire overwinning” en waarschuwde Teheran voor verdere provocaties. “Als Iran doorgaat, zullen wij andere doelen raken,” aldus Trump.
Volgens Trump zijn de installaties in Natanz, Isfahan en Fordow volledig uitgeschakeld. De VS gebruikte onder meer Tomahawk-raketten en B2-bommenwerpers met bunker-busters. Hoewel hij regimeverandering uitsluit, stelt Trump dat Iran moet kiezen tussen “vrede of tragedie”.
De luchtaanvallen vormen een drastische escalatie in een regio die al ruim anderhalf jaar geteisterd wordt door conflicten in Gaza, Zuid-Libanon en Syrië. Israël benadrukt dat het pas zal stoppen als het Iraanse nucleaire en militaire apparaat volledig is ontmanteld.
Satellietbeelden tonen aanzienlijke schade aan Fordow. Door de beperkte informatievoorziening vanuit Iran is de exacte impact nog onduidelijk.
De Israëlische premier Netanyahu prees Trump voor zijn “dappere leiderschap”. De Golfstaten riepen juist op tot kalmte, uit vrees voor gevolgen voor de oliehandel. De VN-kernwaakhond IAEA meldde geen verhoogde stralingsniveaus, maar belegde een spoedvergadering.
In Iran zelf is de onrust groot. Veel inwoners van Teheran ontvluchtten de hoofdstad. “Het voelt alsof we in een horrorfilm leven,” zei een docente uit Kashan. Teheran stelt dat het grootste deel van het nucleaire materiaal al was verplaatst en dat het kernprogramma niet tot stilstand komt. Een vertrek uit het Non-proliferatieverdrag (NPT) wordt overwogen.
Internationale waarnemers maken zich zorgen over de juridische gevolgen van de aanvallen. “Zonder duidelijke grenzen dreigt het recht van de sterkste te overheersen,” waarschuwde een diplomatieke bron.
Of diplomatie nog kans van slagen heeft, zal de komende dagen moeten blijken. De mogelijkheid van een grootschalige regionale oorlog is dichterbij dan ooit.