Het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) heeft in zijn jaarboek,
gepubliceerd op maandag, gewaarschuwd voor een toenemende instabiliteit in de wereld en een
groeiende kans op het gebruik van kernwapens, ondanks de wens van de mensheid om dit te
voorkomen. Het rapport bundelt SIPRI’s recente onderzoek naar conflicten, wapenhandel en
militaire uitgaven, met speciale aandacht voor een ontluikende nieuwe kernwapenwedloop
tussen de negen kernmachten: de Verenigde Staten, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk,
China, India, Pakistan, Noord-Korea en Israël.
Hoewel het totale aantal kernkoppen wereldwijd afneemt, voornamelijk doordat de VS en
Rusland oude wapens ontmantelen, worden tegelijkertijd nieuwe kernkoppen geproduceerd en
aan wapenvoorraden toegevoegd. Zonder verdragen om deze voorraden in te perken, dreigt de
opbouw de afbouw te overtreffen, aldus SIPRI.
Bovendien investeren alle kernmachten in krachtigere, preciezere en sneller inzetbare
wapensystemen, wat volgens SIPRI het begin markeert van een nieuw nucleair tijdperk. “We
zitten in een fundamentele overgangsfase,” zegt SIPRI-directeur Dan Smith. “Alle kernmachten,
ook de nieuwere zoals Pakistan, India en Noord-Korea, zijn aan het moderniseren.”
Modernisering van kernwapenarsenalen
- China: Bouwt 350 nieuwe lanceersilo’s en produceerde het afgelopen jaar 100 nieuwe
kernkoppen, met mogelijk een 'launch-on-warning'-capaciteit. - India: Plaatst mogelijk kernkoppen op raketten tijdens vredestijd en ontwikkelt
langeafstandsraketten gericht op China. - Noord-Korea: Heeft genoeg splijtstof voor 40 extra kernbommen en zegt klaar te zijn
om tactische kernwapens te lanceren. - Pakistan: Breidt zijn voorraad splijtstof uit en zal zijn kernarsenaal de komende tien jaar
blijven uitbreiden. - Verenigd Koninkrijk: Verhoogt zijn voorraad van 225 naar 260 kernkoppen en bouwt
nieuwe Dreadnought-onderzeeërs. - Frankrijk: Ontwikkelt een nieuwe generatie onderzeeërs en een kernraket die vanuit de
lucht gelanceerd kan worden. - Israël: Beschikt over kernraketten die gelanceerd kunnen worden vanuit onderzeeërs,
met het nieuwste schip, de Drakon, uitgerust met verticale lanceersystemen.
VS en Rusland
De VS en Rusland bezitten samen 90% van het wereldwijde kernwapenarsenaal. De VS nam
vorig jaar 200 gemoderniseerde kernkoppen in ontvangst, het hoogste aantal in één jaar sinds het
einde van de Koude Oorlog. Rusland moderniseert eveneens zijn systemen en heeft zijn nucleaire doctrine verruimd om kernwapens in te zetten bij "kritieke dreiging voor soevereiniteit
of territoriale integriteit."
Deze ontwikkelingen spelen zich af tegen een achtergrond van steeds hevigere gewapende
conflicten wereldwijd. Het aantal dodelijke slachtoffers in oorlogen steeg van 188.000 in 2023
naar 239.000 in 2024, met hoofdconflicten in Israël-Gaza, Oekraïne-Rusland, Myanmar, Soedan
en Ethiopië. Wereldwijde militaire uitgaven stegen de afgelopen tien jaar met 37%, tot een
recordbedrag van 2,7 biljoen dollar in 2024.
De onzekerheid over Amerikaanse veiligheidsgaranties voedt het nucleaire debat in Europa. In
Zweden en Denemarken wordt openlijk gesproken over een “Noordelijke bom”, en een
voormalige Deense minister noemt een Scandinavische kernwapenalliantie inmiddels
“strategisch noodzakelijk”. Finland, Zweden en Polen hebben militaire verdragen met de VS
gesloten die nucleaire aanwezigheid op hun grondgebied mogelijk maken.
Tegelijkertijd proberen tientallen landen kernwapens te verbannen. Inmiddels hebben 178 VN-
lidstaten het Kernstopverdrag (CTBT) geratificeerd en 73 landen hebben het Verdrag inzake het
Verbod op Kernwapens (TPNW) ondertekend en geratificeerd. SIPRI benadrukt dat niemand een
kernoorlog kan winnen. "Ook na 80 jaar kernwapens is het volkomen zinloos om ooit een kernoorlog te beginnen," zegt SIPRI-directeur Smith. "Zelfs als Israël in een existentiële crisis kernwapens inzet, zal dat het land niet redden. Het zou hooguit wraak zijn — niets meer."