De verkiezingsuitslag van mei 2025 laat zien dat het Surinaamse electoraat voornamelijk vasthoudt aan gevestigde partijen, terwijl kleine en nieuwe partijen nauwelijks succes boeken. Van de 14 deelnemende partijen wisten slechts zeven zetels te behalen in De Nationale Assemblée. De overige zeven partijen haalden niet alleen de kiesdrempel niet, maar verloren ook hun waarborgsom van SRD 520.142 per partij. Dit leverde de staatskas ruim SRD 3,6 miljoen op.
Ondanks de schijnbare diversiteit op het stembiljet, zitten er achter de zes partijen die nu een coalitie vormen – NDP, ABOP, NPS, PL, A20 en BEP – minstens 17 verschillende organisaties via lijstverbintenissen. Ook kleinere partijen sloten allianties; zo bestond OPTSU uit onder meer PALU, Wi Sranan en SDU, terwijl DA’91 samenwerkte met Forum Suriname 2022, en De Nieuwe Leeuw met KTPI.
Hoewel er naar schatting meer dan SRD 1 miljard is besteed aan de verkiezingscampagne, met investeringen in billboards, socialmediacampagnes, massameetings, busvervoer en duizenden betaalde werkers, heeft veel geld niet geleid tot politieke winst voor veel partijen. Geld alleen blijkt geen garantie voor zetels zonder een geloofwaardige boodschap en een sterke organisatie.
De verkiezingen waren fel en gepolariseerd, met racistische uitlatingen, haatzaaiende posts en desinformatie die op sociale media domineerden. De extreme versnippering leidde tot een onoverzichtelijk en inefficiënt verkiezingsproces. Het omvangrijke stembiljet, zonder kandidatenfoto’s, maakte stemmen lastig. Opvallend was dat 50 kandidaten van partijen zonder zetels zelfs nul stemmen kregen – zij stemden vermoedelijk niet eens op zichzelf. Nog eens 35 kandidaten behaalden slechts één stem.
De zeven partijen die geen zetels verwierven, haalden samen minder dan 2% van de 273.776 uitgebrachte stemmen, zonder één partij die de symbolische grens van 1% passeerde. Dit dwingt deze partijen tot een grondige evaluatie van hun politieke relevantie. Hun deelname maakt het verkiezingsproces omslachtig, verhoogt de kans op fouten in processen-verbaal en vertraagt het werk van hoofdstembureaus. Een wettelijke kiesdrempel, zoals de eerder gehanteerde 1%-regel, lijkt nodig om deelname te beperken tot partijen met een reële achterban en zo wildgroei en organisatorische chaos tegen te gaan.
Intussen hebben zes partijen – NDP, ABOP, NPS, PL, A20 en BEP – een intentieverklaring getekend en een regeerakkoord gesloten, samen goed voor 34 zetels. De VHP, die met 17 zetels als tweede eindigde, lijkt haar verlies moeilijk te accepteren. Ondanks de officiële vaststelling van de uitslag door het Centraal Hoofdstembureau (CHS) op 10 juni, wacht president Santokhi nog op de certificering door het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB). Echter, de meeste bezwaren van de VHP zijn afgewezen.
De uitslag geeft geen enkele partij een absolute meerderheid en laat zien dat meer dan 126.000 kiezers niet zijn gaan stemmen, wat wijst op een dalend vertrouwen in de politiek en politieke leiders. Waar de NDP na verlies in 2020 weer groei toont, is regeren op eigen kracht niet langer mogelijk. Samenwerking is nu een vereiste, maar de NDP sluit een coalitie met de VHP uit. Hierdoor is de nieuwe coalitie snel gevormd met partijen die tijdens de campagne nog scherpe kritiek op de NDP uitten.
Hoewel de kiezer zich niet krachtig uitsprak, zijn het de politieke leiders die de komende vijf jaar het land zullen besturen. De inzet is macht en invloed, de strategie draait om zeteloptellingen in plaats van ideologische overeenstemming of partijprogramma’s.