Bosbranden hebben in juli opnieuw toegeslagen in het Middellandse Zeegebied. In Catalonië (Spanje) moesten duizenden mensen binnenblijven vanwege oprukkende vlammen, terwijl de Franse havenstad Marseille eveneens werd bedreigd door vuurzeeën. Ook in Griekenland en Syrië zijn grootschalige evacuaties uitgevoerd.
Verwoesting op ongekende schaal
Volgens het Europese Informatiesysteem voor Bosbranden (EFFIS) is in 2025 al meer dan 227.000 hectare land afgebrand – ruim het dubbele van het gemiddelde in de afgelopen twintig jaar voor dezelfde periode. Hoewel dit een alarmerend cijfer is, zijn eerdere jaren zoals 2003 en 2017 nog zwaarder getroffen met elk ruim 1,1 miljoen hectare aan schade.
Het brandenseizoen is nog niet voorbij, dus of 2025 een recordjaar wordt, is nog onduidelijk. EFFIS had op 8 juli al 1.118 brandhaarden geregistreerd in Europa, tegenover 716 op datzelfde moment in 2024.
De rol van klimaatverandering
Wetenschappers zien klimaatverandering als een belangrijke oorzaak van de toename in bosbranden. Heettere en drogere zomers zorgen ervoor dat vegetatie sneller uitdroogt, waardoor het fungeert als brandstof. In combinatie met harde wind verspreiden de vlammen zich razendsnel.
De aarde is inmiddels gemiddeld 1,3°C warmer dan in het pre-industriële tijdperk, hoofdzakelijk door de uitstoot van broeikasgassen uit fossiele brandstoffen. Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie warmt Europa zelfs twee keer zo snel op als het wereldgemiddelde sinds de jaren ’80. Het VN-klimaatpanel (IPCC) waarschuwt dat hittegolven daardoor vaker en intenser voorkomen.
Regionale impact: geïsoleerd maar krachtig
Hoewel het aantal branden en het afgebrande oppervlak in heel Europa stijgt, blijven de zwaarste branden vooralsnog relatief geïsoleerd tot het Middellandse Zeegebied. Toch zijn de gevolgen lokaal vernietigend. In Syrië is volgens de VN al meer dan 3% van de bosbedekking verloren gegaan. Op de Griekse eilanden Evia en Kreta moesten duizenden mensen huis en haard verlaten.
Vooruitzichten voor de rest van het jaar
EFFIS voorspelt bovengemiddelde temperaturen in augustus in grote delen van Europa, wat het risico op nieuwe branden vergroot. Zuid-Europa zal naar verwachting normale hoeveelheden neerslag ontvangen, maar elders op het continent blijft het waarschijnlijk droger dan gemiddeld.
Griekenland bereidt zich actief voor op het ergste scenario: met een recordaantal van 18.000 brandweerlieden en nieuwe strategieën voor snelle detectie en bestrijding.
Nood aan preventie
Toch wijzen deskundigen erop dat brandbestrijding alleen niet genoeg is. Volgens de Verenigde Naties is het dringend noodzakelijk dat overheden meer inzetten op preventie. Zo zou het gecontroleerd afbranden van droog vegetatiemateriaal vóór het zomerseizoen, evenals het herstellen van vochtige ecosystemen zoals moerassen en veengebieden, kunnen helpen om toekomstige branden te beperken.
Ook demografische verschuivingen spelen een rol: in Spanje leidt de leegloop van het platteland ertoe dat minder mensen beschikbaar zijn voor bosonderhoud, wat de ophoping van brandbaar materiaal vergroot.
De VN waarschuwt dat, bij ongewijzigd beleid, het aantal extreme bosbranden wereldwijd tegen 2030 met 14% zal toenemen. Alleen door nu structureel te investeren in preventie en klimaatadaptatie, kan Europa zich weerbaarder maken tegen deze toenemende dreiging.