Met het aantreden van een nieuwe regering in juli 2025 ligt er een dringende nationale opdracht op tafel: de hervorming en modernisering van de Surinaamse gezondheidszorg. De zes coalitiepartijen – NDP, NPS, ABOP, BEP, A20 en PL – hebben in hun verkiezingsprogramma’s het belang van toegankelijke, kwalitatieve en betaalbare zorg onderstreept. Toch blijkt uit een gezamenlijke analyse van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) en het Burger Initiatief voor Participatie en Goed Bestuur dat de huidige partijplannen fundamenteel tekortschieten.
Gezondheidszorg als economisch én medisch vraagstuk
De VES benadrukt dat gezondheidszorg niet enkel een medisch maar ook een economisch vraagstuk is. De sector slokt een steeds groter deel van de staatsbegroting op, terwijl het systeem kampt met structurele disbalans en jarenlange scheefgroei in investeringen. Volgens de VES is het noodzakelijk om beleid te baseren op harde cijfers, keuzes te maken op basis van effectiviteit, en middelen doelgericht in te zetten. In haar vakblad INZICHT belicht de organisatie deze problematiek uitvoerig.
Analyse partijprogramma’s: weinig visie, geen onderbouwing
Hoewel alle coalitiepartijen gezondheidszorg prioriteren, blijft hun invulling daarvan vaag en oppervlakkig. Algemene uitspraken zoals “gezondheidszorg is een mensenrecht” of “verpleegkundigen moeten beter betaald worden” worden niet gevolgd door concrete beleidsmaatregelen, noch onderbouwd met financiële ramingen of uitvoeringsstrategieën.
De programma’s blijven bovendien vasthouden aan een verouderd zorgmodel, gebaseerd op de klassieke indeling in primaire, secundaire en tertiaire zorg. Innovatieve concepten zoals geïntegreerde zorgstraten – waarin preventie, diagnose, behandeling en nazorg als een keten worden aangeboden – ontbreken grotendeels.
Preventie wordt veelal als modewoord genoemd, maar komt niet terug in concrete beleidsintegratie of gekoppelde financiering. Er is geen gebruikgemaakt van epidemiologische data, patiëntenstromen of capaciteitsbehoeften, waardoor een onderbouwde planning en financiering onmogelijk wordt.
Ontbrekende financiële basis onder voorstellen
De grootste tekortkoming blijft het ontbreken van financiële onderbouwing. Geen van de partijprogramma’s geeft inzicht in de huidige uitgavenstructuur van ziekenhuizen of andere zorginstellingen. Hierdoor kunnen geen kosten-batenanalyses worden gemaakt of realistische beleidskeuzes worden afgewogen. Uitspraken als “meer geld voor de zorg” blijven hierdoor inhoudsloos en mogelijk zelfs schadelijk.
Traditionele geneeskunst: erkenning vereist kwaliteitskader
Positief is de aandacht voor traditionele geneeskunst in de programma’s van A20, BEP en ABOP. De VES verwelkomt deze ontwikkeling, mits die gepaard gaat met degelijke kwaliteitsborging. Behandelingen – ook uit traditionele hoek – moeten aantoonbaar veilig, effectief en ethisch verantwoord zijn.
VES presenteert 10-stappenplan voor structurele hervorming
Om de impasse te doorbreken en te komen tot duurzame verbetering, heeft de VES een 10-stappenplan voorgesteld dat zich richt op vier hoofdgebieden:
- Zorginhoudelijke vernieuwing
- Implementeer gespecialiseerde zorgstraten voor de tien meest voorkomende ziektebeelden.
- Integreer preventie, diagnose, behandeling en nazorg in één model.
- Maak medische uitkomsten en patiënttevredenheid meetbaar en openbaar.
- Transparantie en kwaliteitsbeheer
- Stel onafhankelijke medische kwaliteitscontroleurs aan.
- Maak financiële verslaglegging verplicht voor alle zorgverleners.
- Gebruik Time-Driven Activity-Based Costing voor inzicht in werkelijke zorgkosten.
- Institutionele hervorming
- Verzelfstandig de overheidsziekenhuizen en geef ruimte tot specialisatie.
- Schaf de numerus fixus af voor medische opleidingen en zet in op digitale scholing.
- Verleen medische PSA-kaarten aan buitenlandse, geregistreerde specialisten.
- Financiële duurzaamheid
- Stimuleer private investeringen via fiscale incentives.
- Hervorm de beloningsstructuur van zorgverleners op basis van meetbare prestaties.
Een beslissend moment voor president én arts
Voor de eerste vrouwelijke president van Suriname – tevens arts – ligt hier een unieke kans én verantwoordelijkheid. Haar verkiezingsleus “Ó kenki a systeem” kan enkel werkelijkheid worden als zij bereid is knopen door te hakken en fundamentele keuzes te maken.
Suriname heeft geen nood aan nieuwe beloften, maar aan een visie die rust op feiten, transparantie en politieke moed. De vraag is dan ook: Durft deze regering écht te hervormen? Of blijft de gezondheidszorg wederom vijf jaar gevangen in symptoombestrijding?