De Japanse bevolking trekt zondag naar de stembus voor verkiezingen voor het Hogerhuis die mogelijk het politieke landschap van het land ingrijpend zullen veranderen. De positie van premier Shigeru Ishiba en zijn regeringscoalitie staat op het spel, terwijl economische zorgen en immigratiekwesties het publieke debat domineren.
Volgens recente peilingen dreigen de Liberaal-Democratische Partij (LDP) van Ishiba en coalitiepartner Komeito hun meerderheid in het 248 zetels tellende Hogerhuis te verliezen. De helft van de zetels staat deze verkiezing op het spel. Als de coalitie er niet in slaagt minimaal 50 zetels te winnen, verliest zij de controle over de Kamer – en daarmee over cruciale wetgeving.
Opmars van kleinere en rechtse partijen
De verkiezingen openen de deur voor kleinere oppositiepartijen, waaronder het rechts-nationalistische Sanseito. Deze partij verzet zich fel tegen immigratie en buitenlands kapitaal, en pleit voor het terugdraaien van beleidsmaatregelen op het gebied van gendergelijkheid. Andere oppositiepartijen profileren zich met voorstellen voor belastingverlagingen en verhoogde overheidsuitgaven om de koopkracht van burgers te verbeteren.
De stijgende kosten van levensonderhoud — waaronder een verdubbeling van de rijstprijs sinds vorig jaar — hebben de druk op het kabinet vergroot. Veel huishoudens vinden dat de regering onvoldoende doet om inflatie en economische onzekerheid te bestrijden.
Politiek én economisch risico
Een verlies van de parlementaire meerderheid zou niet alleen politieke gevolgen hebben, maar ook economische. Analisten waarschuwen dat instabiliteit het vertrouwen van investeerders in de Japanse economie — de vierde grootste ter wereld — kan aantasten. Daarbij komt de naderende deadline voor een handelsakkoord met de Verenigde Staten. Als er vóór 1 augustus geen akkoord ligt, dreigen verhoogde invoertarieven voor Japanse exportproducten, wat de economie nog verder zou kunnen verzwakken.
Hoewel premier Ishiba tot nu toe vasthoudt aan een beleid van begrotingsdiscipline, neemt de druk toe om de economie via fiscale stimuleringsmaatregelen aan te zwengelen. “Als de LDP en Komeito hun meerderheid verliezen, heeft Ishiba twee keuzes,” zegt politiek analist Rintaro Nishimura van Asia Group. “Of hij stapt op, of hij zoekt steun bij oppositiepartijen. Beide scenario’s zijn politiek riskant.”
Kwetsbare positie
De positie van premier Ishiba is al sinds oktober vorig jaar verzwakt, toen zijn coalitie ook de meerderheid in het Lagerhuis verloor. Dat leidde tot koersschommelingen op de financiële markten en verhoogde het risico op moties van wantrouwen tegen zijn regering. Mocht de premier deze verkiezing verliezen, dan kan dat het pad effenen voor vervroegde nationale verkiezingen of een leiderschapswissel binnen de LDP.
Japan is decennialang politiek gedomineerd door de LDP, maar deze verkiezing zou weleens een breuk kunnen betekenen met die traditie. Terwijl veel geïndustrialiseerde landen al eerder te maken kregen met politieke fragmentatie, bleef Japan tot nu toe relatief stabiel.
De stembureaus sluiten zondag om 20.00 uur lokale tijd (11.00 uur GMT). Kort daarna worden de eerste uitslagen en exitpolls verwacht van grote Japanse media.