De Verenigde Staten (VS) en Oekraïne hebben dinsdag een overeenkomst bereikt om de militaire samenwerking te hervatten, inclusief de uitwisseling van inlichtingen en wapenleveringen. Tegelijkertijd heeft Kiev aangegeven bereid te zijn een door de VS voorgesteld staakt-het-vuren van 30 dagen in het conflict met Rusland te accepteren. Dit werd bekendgemaakt in een gezamenlijke verklaring van beide landen.
Diplomatieke ontwikkelingen en Amerikaanse betrokkenheid
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, verklaarde dat Washington het voorstel nu zou voorleggen aan Rusland en dat de bal bij Moskou ligt.
“We hopen dat de Russen zo snel mogelijk ‘ja’ zullen zeggen, zodat we kunnen overgaan tot de tweede fase van de onderhandelingen, namelijk echte vredesbesprekingen,” zei Rubio. De verklaring kwam na meer dan acht uur durende gesprekken in Jeddah, Saudi-Arabië, waarbij onder meer de Amerikaanse president Donald Trump werd betrokken.
De VS en Oekraïne streven ernaar om zo spoedig mogelijk een breed akkoord te sluiten over zowel militaire als economische samenwerking. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die zelf niet aan de gesprekken deelnam, noemde het staakt-het-vuren een “positief voorstel” en benadrukte dat het betrekking zou hebben op alle gevechtsgebieden aan de frontlinie.
Russische reactie onzeker
Of Moskou met het voorstel zal instemmen, blijft onzeker. De Russische president Vladimir Putin heeft herhaaldelijk aangegeven open te staan voor diplomatie, maar hij heeft ook harde eisen gesteld. Rusland eist onder meer dat Oekraïne zich volledig terugtrekt uit vier door Rusland geclaimde regio’s en erkent dat deze permanent onder Russisch gezag staan.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft dinsdag verklaard dat het verdere contacten met Amerikaanse vertegenwoordigers niet uitsluit, maar gaf geen duidelijkheid over de houding van Moskou ten opzichte van het staakt-het-vuren.
Hervatting Amerikaanse militaire steun
Na een periode van onzekerheid heeft de VS de militaire steun aan Oekraïne officieel hervat. Volgens een verklaring van het Witte Huis zou de eerste zending bestaan uit uitrusting en wapens die eerder door voormalig president Joe Biden waren goedgekeurd, maar door Trump tijdelijk waren tegengehouden.
Dit markeert een belangrijke beleidsommekeer, aangezien Trump eerder kritisch was over Amerikaanse steun aan Oekraïne. Na een gespannen ontmoeting tussen Trump en Zelensky op 28 februari, waarin de nieuwe Republikeinse president de Oekraïense hulp op scherp zette, ontstond onduidelijkheid over de toekomst van de militaire samenwerking.
Dinsdagavond bevestigde de Oekraïense regering dat zowel de militaire hulp als de uitwisseling van inlichtingen officieel waren hervat.
Betrokkenheid van Europese partners
Kiev blijft benadrukken dat Europese bondgenoten een sleutelrol moeten spelen in het vredesproces. In de gezamenlijke verklaring werd onderstreept dat Europese partners nauw betrokken moeten worden bij de verdere onderhandelingen. NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte zal donderdag in Washington zijn om de situatie te bespreken.
De Poolse premier Donald Tusk liet op het platform X weten dat Europa “klaarstaat om te helpen een rechtvaardige en duurzame vrede te bereiken”.
Ondertussen heeft Oekraïne zijn militaire slagkracht getoond door de grootste drone-aanval tot nu toe op Moskou en omliggende regio’s uit te voeren. Tijdens deze aanval werden 337 drones boven Rusland neergehaald. Drie werknemers van een fabriek kwamen om het leven, en meerdere luchthavens in Moskou werden tijdelijk gesloten.
Vooruitzichten
Hoewel het staakt-het-vurenvoorstel een stap richting diplomatieke onderhandelingen lijkt, blijven er grote obstakels bestaan. Rusland heeft geen tekenen gegeven dat het bereid is zijn eisen te versoepelen, terwijl Oekraïne en zijn westerse bondgenoten aandringen op een eerlijke en langdurige vrede.
Trump gaf dinsdag aan dat hij hoopt deze week nog met Putin te spreken, mogelijk om verdere stappen te bespreken. Zijn nationale veiligheidsadviseur Mike Waltz en speciale gezant Steve Witkoff zijn naar verluidt al bezig met voorbereidingen om Russische vertegenwoordigers te ontmoeten.
Of het staakt-het-vuren daadwerkelijk wordt gerealiseerd en tot echte vredesonderhandelingen leidt, hangt af van de bereidheid van Rusland om in te stemmen met de voorwaarden die Washington en Kiev hebben opgesteld.