Arabische staten hebben snel gereageerd op het plan van voormalig president Donald Trump om de controle over Gaza over te nemen en de Palestijnen daar te hervestigen. Vijf bronnen hebben aan Reuters verteld dat deze landen nu een diplomatiek offensief voorbereiden om Trumps ideeën tegen te gaan.
Trumps plan, aangekondigd op 4 februari tijdens een fragiel staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas in Gaza, heeft zowel de Palestijnen als Arabische landen woedend gemaakt. Het plan keert decennialange Amerikaanse diplomatie om en richt zich niet langer op een tweestatenoplossing.
Arabische reacties en plannen
Arabische staten die een alternatief plan proberen te bedenken, hebben nog steeds belangrijke vragen niet beantwoord. Zo is nog onduidelijk wie de kosten voor de wederopbouw van Gaza, geschat op meer dan $50 miljard door de VN, zal dragen, of hoe de Gazastrook zal worden bestuurd. Dit blijkt uit bronnen die bekend zijn met de diplomatieke discussies voorafgaand aan een bijeenkomst in Riyad.
Leiders van de Golfstaten, Egypte en Jordanië komen vrijdag bijeen in Riyad voor een onofficiële bijeenkomst. Hoewel de verklaring van Riyadh geen officiële melding maakte over gesprekken over Gaza, vertelden bronnen aan Reuters dat de ontmoeting bedoeld is om een Egyptisch voorstel te bespreken. Dit voorstel richt zich op het tegengaan van Trumps plan om Palestijnen uit Gaza te “zuiveren” en de meesten van hen te hervestigen in Jordanië en Egypte.
Financiering en bestuur
Het Egyptische voorstel zou een financiering van maximaal $20 miljard over drie jaar kunnen omvatten, voornamelijk gefinancierd door rijke Golfstaten en andere Arabische landen. Er zijn echter nog geen concrete toezeggingen gedaan. Een functionaris betrokken bij de onderhandelingen over Gaza vertelde Reuters dat er verwarring heerst over de inhoud van het plan.
Een bron dicht bij het koninklijke hof van Saudi-Arabië bevestigde dat er voorafgaand aan de gesprekken op vrijdag nog geen definitief voorstel was opgesteld. Het is onduidelijk of de Arabische leiders overeenstemming kunnen bereiken over een gezamenlijk alternatief voor Trumps plan, voorafgaand aan de spoedvergadering van de Arabische Liga op 4 maart in Caïro.
Internationale oproep en bezorgdheden
Egyptisch president Abdel Fattah al-Sisi riep woensdag de internationale gemeenschap op om een plan te ontwikkelen voor de wederopbouw van Gaza zonder dat Palestijnen ontheemd raken. Palestijnen en anderen in de regio vrezen dat Trumps voorstel de regio zal destabiliseren en een herhaling zal betekenen van de ‘Nakba’, de catastrofe uit de oorlog van 1948 die leidde tot de oprichting van de staat Israël.
De inzet is vooral hoog voor Egypte en Jordanië. Sisi is bezorgd dat een groot aantal Palestijnen naar Egypte zou verhuizen, wat een veiligheidsdreiging zou betekenen. Jordanië vreest dat het hervestigingsplan radicalisme zal aanwakkeren en de vrede tussen het koninkrijk en Israël in gevaar zal brengen.
Toekomstige stappen
Tijdens de top van de Arabische Liga in Caïro in maart wordt verwacht dat een uitgebreider politiek en economisch kader zal worden gepresenteerd. Er wordt ook verwacht dat er vrijdag een voorstel van de Palestijnse Autoriteit voor het bestuur van Gaza zal worden gepresenteerd. Dit voorstel omvat de creatie van een nieuwe vicepremier die als gouverneur van Gaza zou dienen en rechtstreeks zou rapporteren aan de Palestijnse president Mahmoud Abbas.
Echter, Caïro heeft een ander plan voorgesteld, waarbij een gemeenschapscomité van onpartijdige professionals de grensovergangen, diensten binnen de Gazastrook en de wederopbouw zou beheren. De meningsverschillen over het bestuur kwamen duidelijk naar voren toen Hamas zijn ongenoegen uitsprak over de opmerkingen van de adjunct-secretaris-generaal van de Arabische Liga, die suggereerde dat Hamas afstand zou moeten doen van al het bestuur.
Hamas heeft aangegeven flexibiliteit te hebben getoond bij het formuleren van politieke en bestuurlijke manieren om Gaza te besturen. Aziz Alghashian, een Saudische analist, benadrukte dat de Arabische staten nu concreet moeten handelen, gezien de hoge inzet van Trumps voorstel