Het aanbod van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump om blanke Zuid-Afrikanen als vluchtelingen te huisvesten, lijkt niet de verwachte opwinding te hebben opgewekt. Rechtse blanke lobbygroepen in Zuid-Afrika willen de “onrechtvaardigheden” van de zwarte meerderheidsregering liever op eigen bodem aanpakken dan emigreren.
Trump tekende vrijdag een uitvoerend bevel om de Amerikaanse hulp aan Zuid-Afrika te stoppen. Dit bevel was een reactie op de recent ondertekende onteigeningswet door president Cyril Ramaphosa, die bedoeld is om de historische ongelijkheid in landbezit, voortkomend uit de tijd van blanke suprematie, recht te zetten. De wet maakt het voor de staat makkelijker om land te onteigenen in het algemeen belang.
Trumps bevel voorziet in de hervestiging in de VS van “Afrikaners in Zuid-Afrika die het slachtoffer zijn van onrechtvaardige rassendiscriminatie” als vluchtelingen. Afrikaners zijn voor het overgrote deel blanke afstammelingen van de eerste Nederlandse en Franse kolonisten en bezitten het grootste deel van de landbouwgrond in Zuid-Afrika.
Reacties uit Zuid-Afrika
De reacties op Trumps aanbod zijn gemengd. Neville van der Merwe, een 78-jarige gepensioneerde uit Bothasig, vlak bij Kaapstad, vroeg zich af: “Als je hier geen problemen hebt, waarom zou je dan willen gaan?” Hij benadrukte dat er geen “echt slechte mensen” zijn die het land hebben overgenomen en dat de mensen gewoon hun normale gang gaan.
Historische Context
De door Ramaphosa ondertekende wet richt zich op de ongelijkheid in landbezit tussen de verschillende rassen. Driekwart van het particuliere land in Zuid-Afrika is in handen van de blanke minderheid. Ramaphosa wil het voor de staat makkelijker maken om land te onteigenen in het algemeen belang, zonder compensatie.
AfriForum en Solidariteit
De Afrikaans Nationaal Congres (ANC) van Ramaphosa beschuldigt Trump ervan misinformatie te verspreiden die door AfriForum, een door Afrikaners geleide groep, wordt aangewakkerd. AfriForum, die bij de vorige regering van Trump lobbyde, zei dat ze het aanbod niet zouden accepteren.
“Emigratie biedt alleen een kans voor Afrikaners die bereid zijn het risico te lopen de culturele identiteit van hun nakomelingen als Afrikaners op te offeren. De prijs daarvoor is gewoon te hoog,” zei AfriForum CEO Kallie Kriel op zaterdag.
Solidariteitsbeweging
De Solidariteitsbeweging, waartoe AfriForum en de vakbond Solidariteit behoren, vertegenwoordigt naar eigen zeggen ongeveer 600.000 Afrikanergezinnen en twee miljoen individuen. De beweging heeft haar betrokkenheid bij Zuid-Afrika uitgesproken.
“We zijn het misschien niet eens met het ANC, maar we houden van ons land. Zoals in elke gemeenschap zijn er individuen die willen emigreren, maar repatriëring van Afrikaners als vluchtelingen is voor ons geen oplossing,” aldus de Solidarity Movement.
Orania
Ook afgevaardigden van Orania, een enclave in het hart van het land waar alleen Afrikaners wonen, verwierpen Trumps aanbod. “Afrikaners willen geen vluchtelingen zijn. Wij houden van ons thuisland en zijn er toegewijd aan,” zei een woordvoerder van Orania.
Grondbeleid
Het grondbeleid van Zuid-Afrika sinds het einde van de apartheid heeft nooit geleid tot gedwongen inbeslagname van land in handen van blanken. Toch zeiden sommigen dat ze Trumps aanbod waardeerden.
“Ik vind het een heel aardig gebaar van Donald Trump om ons daar asiel aan te bieden,” zei Werner van Niekerk (57), een timmerman in Bothasig, zonder te zeggen of hij naar de VS zou migreren.
Reacties op Sociale Media
Op sociale media werd het aanbod van Trump met humor ontvangen. Auteur Pieter du Toit schreef op X: “Enkele vragen: is er een test om je Afrikanership te bepalen? Moet je lid zijn van AfriForum? … Zal Elon helpen met wat startkapitaal aan de andere kant? … Zijn er bakkies (pick-up trucks) in de VS?” Hij verwijst hiermee naar de in Zuid-Afrika geboren miljardair en Trump-adviseur Elon Musk, die de regering van Ramaphosa heeft beschuldigd van “openlijk racistische eigendomswetten.”